Ex libris Reformationum et Statutorum Communis Civitatis Eugubinae, existentibus in Archivo eiusdem Comunis

Archivio comunale

 

 

a) Ex Libris Reformationum

 

Elemosina fratribus Ord. S. Francisci, S. Augustini et S.ti Dominici de Eugubio. - Anno 1326, die XX mensis septembris. Dominus Confalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii, numero VIII, in eorum, ubi reclusi morantur, palatio existentes, ordinaverunt, providerunt et firmaverunt ad bussullas et medalias inter eos et de voluntate priorum ipsorum, facto partito per me Leonardum, notarium Reformationum, et obtento per omnes quod id generali consilio populi fiat infrascripta proposita super supplicatione fratrum religiosorum de Ordine S.ti Francisci, S.ti Augustini et S.ti Dominici Civitatis Eugubii, et quicquid in ipso consilio super ea firmatum et obtentum fuerit habeat firmitatem. - Lib. I, fol. 67v.

 

Eodem anno, die XXIII septembris - In nomine Domini, Amen. Convocato et congregato generali Consilio populi, Capitaneorum Artium, Consulum Mercatorum et Centum de populo maioris summe Civitatis Eugubii in Sala palatii Communis dicte Civitatis, deputata pro Consiliis congregandis, ad sonum campane et tube, voceque preconis, de mandato dominorum Confalonis iustitie et Consulum dicti populi ... Proposuit dominus Confalonerius, de consensu et voluntate dominorum Consulum predictorum, quid placet ipsi Consilio providere, ordinare et firmare super supplicatione fratrum religiosorum de Ordine S.ti Francisci, S.ti Augustini et S.ti Dominici, lecta per me Notarium Reformationum vulgariter in ipso Consilio, cuius tenor hic est: Supplicatur humiliter vobis, prudentibus viris Confalonerio iustitie et Consulibus populi Civitatis Eugubii ad facta dicti Communis et populi deputatis, pro parte fratrum religiosorum de Ordine S.ti Francisci, S.ti Augustini et S.ti Dominici Civitatis Eugubii, cum tempus sex annorum iam preteritum sit, quo non habuerunt elimosinam a Communi nisi anno uno, et ipsi fratres in necessitate consistant, placeat vobis, ad reverentiam omnipotentis Dei et gloriosissime Virginis Marie, matris ipsius, et ipsorum amore, ut ipsum Commune in bono statu conservetur ordinare et ad Consilium populi proponere et deliberari et firmari in eo facere, quod ipsa elemosina largiatur dictis fratribus atque locis, sicut dicto Consilio videbitur convenire ... In reformatione cuius Consilii, auditis et examinatis per supradictos Confalonerium et Consules dictis et consiliis Sapientum arenghatorum in ipso Consilio, et facto et misso inter Consiliarios dicti Consilii sollempni partito ad bussulas et medalias, obtentum et firmatum fuit per CXXXVIII Consiliarios, qui eorum medalias miserunt in bussullam rubeam affirmativam, non obstantibus XIIII contrariis, qui eorum medalias miserunt in bussullam albam negativam, quod pro solvendo elimosinam unius anni fratribus religiosis de Ordine S.ti Francisci, S.ti Augustini et S.ti Dominici, sive locis ipsorum, de quibus fit mentio in supplicatione in dicta secunda proposita declarata, de preterito tempore pro quo elimosinam debent habere, secundum formam Statuti, ex nunc sit impositum, et pro imposito habeatur, in Civitate et Comitatu Eugubii datium medii denarii pro libra, quod exigatur et solvatur cum proximo datio exigendo et imponendo a kalendis novembris proxime venientis in antea ad terminum sive terminos declarandum vel declarandos per dominos Confalonerium et Consules, qui pro tempore erunt in Civitate predicta et ad penam declarandam et imponendam per eos, nec a dictis kalendis in antea possit imponi et exigi aliquod datium sine dicto datio medii denarii per libram. Et dictum datium medii denarii debeat dari, solvi et converti in elimosina dictorum fratrum et ipsorum locorum pro uno anno de summa elimosinarum quas debent ipsi et ipsorum loca habere pro preterito tempore, et in alio converti, dari vel expendi non possit. - Ibid., fol. 69, 69v et 70.

 

Elemosina fratrum. - Anno 1327, die XV mensis februarii. Domini Confalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii numero VIII in palatio ubi morantur ad ipsorum exercendum offitium existentes, ordinaverunt, providerunt et firmaverunt ad bussullas et palluctas inter eos et de voluntate ipsius domini Confalonerii, Priorum dominorum Consulum praedictorum et ipsorum Consulum, facto partito per me Leonardum. notarium Reformationum, et obtento per omnes, quod in generali Consilio populi, capitaneorum artium, consulum mercatorum et centum de populo etc. fiat infrascripta proposita super elimosinis religiosorum et religiosarum contentis in Statuto Communis et populi et pro datio ipsarum elimosinarum, et quicquid in ipso Consilio firmatum et obtentum fuerit, habeat firmitatem. - Ibid., fol. 183v.

 

Eodem anno, die XVI mensis februarii - In nomine Domini, Amen. Convocato et congregato generali Consilio populi, Capitaneorum artium, Consulum mercatorum et Centum de populo maioris summe Civitatis Eugubii in Sala palatii Communis dicte Civitatis deputata pro Consiliis congregandis, ad sonum campane et tube vocemque preconis, de mandato nobilis militis d.ni Raynerii de Macceptis de Burgo Sancti Sepulcri, Capitanei populi et d.ni Confalonerii iustitie Civitatis predicte... Proposuit dictus d.nus Capitaneus, de consensu et voluntate supradicti d.ni Confalonerii et dominorum Consulum dicti populi ... Cum de mense novembris proxime preteriti, secundum formam Statuti, debuerit poni datium pro elimosinis Religiosorum et Religiosarum et non fuerit impositum et religiose continue infestent d.nos Confalonerium et Consules de elimosina prelibata, proponit dictus d.nus Capitaneus, de consensu et voluntate dominorum predictorum, quid placet dicto Consilio providere, ordinare et firmare super predictis. In reformatione cuius Consilii, auditis et examinatis per supradictos Capitaneum, Confalonerium et Consules dictis et consiliis sapientum arenghatorum in ipso Consilio ... facto et misso super tertia proposita sollempni partito ad bussullas et palluctas per me Leonardum, notarium Reformationum, de mandato et voluntate supradictorum dominorum Capitanei, Confalonerii et Consulum, obtentum et firmatum fuit per CXXI Consiliarios, qui eorum palluctas misserunt in bussulam rubeam affirmativam, non obstantibus XLVIII contrariis, qui eorum palluctas miserunt in bussulam albam negativam, quod datium de quo fit mentio in dicta tertia proposita quod debuit imponi de mense novembris proxime preterfiti, imponatur et exigatur et imponi et exigi possit de mense presenti pro solvendo elimosinas, de quibus fit mentio in Statuto Communis et populi Civitatis Eugubii. - Ibid., fol. 184, 184v et 185.

 

Elemosina fratrum. - Anno 1338, die ultima mensis novembris. - D.ni Confalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii numero VIII, convenientes in unum in capella eorum palatii, ordinaverunt, providerunt etc. quod exnunc sit impositum, et pro imposito habeatur, in Civitate et districtu Eugubii et exigi possit et debeat pro elimosinis religiosorum et religiosarum locorum, monasteriorum et hospitalium solvendis, secundum formam Statuti, datium VIII denariorum pro libra, obtento dicto partito per omnes. - Lib. 2, fol. 149.

 

Dupleria. - Anno 1376, decemb. 19. - Convenientes in unum domini Gonfalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii in numero octo in Camerata Palatii ... facto et misso partito ad bussulas et paluctas per me notarium infrascriptum, de mandato dicti domini Gonfalonerii et priorum Consilii predictorum et obtento per omnes, ex ordinatione et arbitrio et baylia eisdem concessis per reformationem Consilii populi die V presentis mensis solempniter celebrati manu mei notarii infrascripti, providerunt, deliberaverunt et declaraverunt, quod ... dentur quolibet anno per dictum Comune, de mense Angusti, dupleria (In eod. fol. alia est reformatio, in qua deliberatum fuit quod ecclesiis S.ti Antonii, S.te Agnetis de Monte S.ti Ubaldi et S.ti Pauli de extra portam S.ti Petri dentur et dari debeant dupleria cerea, videlicet, unum par pro qualibet dictarum ecclesiarum, ponderis octo librarum cere pro quolibet pari, per Comune Eugubii in die celebrationis festivitatum dictorum Sanctorum. - Pari modo intelligi debet, ad meam sententiam, concessio de qua supra) ecclesie S.ti Dominici, S.ti Laurentii, S.ti Bartolomei, S.te Clare, Fraternitati S.te Marie de Merchatali, Hospitali S.te Marie de Caritate, S.te Marie de Palladio et S.te Marie de Paradiso, S.ti Augustini et S.ti Donati. - Lib. 6, fol. 141.

 

Elemosina fratrum. - In nomine Domini, Amen. Anno Domini a nativitate eiusdem Millesimo CCC LXXVII, Indictione XV, tempore d.ni Gregorii Pape XI, die XXI mensis septembris. Convocato, congregato et adunato publico et generali Consilio populi, capitaneorum artium, consilium mercatorum et centum de populo maioris summe Comunis Civitatis Eugubii, ad sonum campanarum et tubarum, vocemque preconum, more solito, de mandato, licentia et auctoritate nobilis viri Karoli d.ni Ranerii de Burgo S.ti Sepulcri, honorabilis Capitanei populi Civitatis Eugubii et honorabilis viri dni. Confalonerii iustitie dicte Civitatis, in sala inferiori palatii populi dicte Civitatis et dictorum dominorum Confalonerii et Consulum Civitatis predicte. In quo quidem Consilio dictus d.nus Capitaneus, cum consensu, presentia et voluntate predictorum dominorum Confalonerii, Consulum et Priorum, proponit et propositam facit, si quid videtur et placet dicto Consilio et Consiliariis ipsius, in eo permanentibus, providere, deliberare, reformare et stantiare super infrascriptis propositis et qualibet ipsarum: Proposita secunda - Item super petitione infrascriptorum Conventuum et Capitulorum religiosorum, tenoris et continentie infrascripte, videlicet: Magnificis dominis suis dominis Confalonerio Iustitie et Consulibus populi Civitatis Eugubii. Supplicant eiusdem dominationis supplices et huimiles oratores, videlicet, Capitulum et Conventus Ordinis Minorum, Capitulum et Conventus Ordinis Heremitarum, Capitulum et Conventus Ordinis Predicatorum, Capitulum et Conventus gloriosissime Virginis Marie Servorum et Capitulum et Conventus Celestinorum quatenus, inspiciendo ipsorum imminentiam paupertatis et quod propter elimosinas remictuntur peccata et salubritas hominum conservatur, et quod ad salutem hominum orationes et elimosine vigilant apud Deum, dignetur dominatio ipsa predictis oratoribus et devotis per oportunas dispositiones et miserabiles actus taliter providere, quod ipsi a Comuni huius Civitatis elimosinas aliquas percipiant annuales, ex quibus possint in eorum necessitatibus subveniri, ut omnipotens Deus, intuens bona opera et viciniora saluti, non obliviscens operum bonorum et ministerii, quod exhibetur et exhibebitur ipsius auxilio, in futurum Eugubinam Civitatem eiusque Comitatum in tranquillitate, unitate civium et quiete conservet in statu prospero et felici... Super quibus omnibus et singulis et quolibet predictorum et dependentibus et emergentibus ab eisdem, dictus d.nus Capitaneus, cum consensu et voluntate predictorum dominorum Confalonerii, Consulum et Priorum, peciit sibi reapse pro Communi Eugubii sanum et utile consilium exhiberi. In reformatione et summa cuius quidem consilii ... visis, intellectis et examinatis dictis et consiliis dicitorum et arengatorum surgentium ad arengandum et consulendum in arengheria supradicta, per dictos d.nos Confalonerium, Consules et Priores supradictos, seriatim et separatim se trahentes a dicto Consilio et Consiliariis in capella predicta, ipsi d.ni Confalonerius, Consules et Priores, concorditer, ipsorum nemine discordante, deliberaverunt, ordinaverunt, firmaverunt et stantiaverunt, quod in dicto Consilio et inter Consiliarios in ipso existentes, super secunda proposita de petitione Capitulorum et Conventuum fratrum in dicta petitione supradicta contentorum et nominatorum, mictatur ad partitum hoc modo, videlicet: quod amore Dei et gloriose Virginis Marie, matris eius, ad hoc ut Civitas Eugubii semper in pace et tranquillitate servetur, quolibet anno dentur et solvantur pro elimosina Capitulis et Conventibus fratrum in petitione contentis et nominatis, de pecunia et avere Comunis Eugubii et per Cameram dicti Comunis Centum florenos auri, distribuendos inter dictos Conventus et Capitula infrascripto modo et ordine, videlicet: quod Conventui et Capitulo Ordinis Predicatorum de dicta Civitate Eugubii vigintiquinque florenos auri; Capitulo et Conventui Ordinis Minorum vigintiquinque florenos auri; Capitulo et Conventui Ordinis Heremitarum vigintiquinque florenos auri; Capitulo et Conventui gloriose Virginis Marie Servorum duodecim florenos cum dimidio aauri, et Capitulo et Conventui Celestinonum duodecim florenos cum dimidio auri, quos Centum florenos supradictos predictis Capitulis et Conventibus Ordinum predictorum, modo et ordine suprascriptis, Camerarius, qui pro tempore fuerit, quolibet anno, de pecunia et avere dicti Comunis, possit et debeat dare et solvere absque sui dampno, periculo vel iactura, cum bullectis seu apodissis (sic) deliberandis et ordinandis per d.nos Confalonerium Iustitie et Consules populi dicte Civitatis, qui pro tempore fuerint... Super quibus omnibus supradictis, facto et misso sollempni et diligenti partito ad bussulas et palluctas, in dicto Consilio et inter Consiliarios existentes in ipso, de mandato, consensu, presentia et voluntate predictorum dominorum Confalonerii et Consulum et Priorum ipsorum, per me Lodovicum, notarium et cancellarium infrascriptum, obtentum, deliberatum, vintum et firmatum fuit partitum predictum, ut superius continetur per centum viginti quatuor Consiliarios dicti Consilii et in dicto Consilio existentes, mictentes eorum (palluctas) in bussulas rubeas afirmativas del si, non obstantibus decem et octo contrariis, mictentibus eorum palluctas in bussulas albas negativas del no, in contrarium premissorum. - Lib. 8, fol. 21v-22v.

 

Redemptio Castelli. - An. 1385, die XXVI maii. - In Camerata palatii populi Civitatis Eugubii ... prelati et clerici interarum ecclesiarum de Eugubio coram d.nis Gonfalonerio et Consulibus obtulerunt prestare interas quantitates Communi pro redemptione Castelli Montis brevis, videlicet: ... frater Paulutius, pro Ordine eremitarum S.ti Augustini, flor. IIII. - Lib. 12, fol. 30v.

 

Sindici Conventus. - An. 1513, die IV mensis novembris. - Magnifici d.ni Confalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii in simul congregati existens in eorum palatii audientia, unanimiter et concorditer et nemine discrepante, eligerunt, creaverunt et deputaverunt infrascriptos sindicos Conventus S.ti Augustini de extra et prope Eugubium, (decernentes quod) uno defuncto, alii sindici possint alium eligere et debeant pro tempore eorum sindicatus, quorum nomina sunt infrascripta; videlicet: Pierpaulus, alias Melache de Brodosellis, Antonius Rossi, Gentilis d.ni Ioannis et Onofrius d.ni Bartolucii. - Lib. 37, fol. 101.

 

Pro artiglieria. - An. 1522, die 20 februarii. - Constituti coram d.no Confalonerio et Consulibus ac Prioribus in audientia spectabiles viri missi, posti, ordinati et deputati ad provisionem guerre, pro conservatione civitatis, ... narraverunt et proposuerunt quod, quia "civitas est male fulcita de artiglieria" pro eius provisione religiosorum locis quaedam pecuniae summa imponatur. Fratribus S.ti Augustini impositi fuerunt ducat. auri quindecim. - Lib. 43, fol. 7v.

 

Sindici Conventus. - Anno 1538, mart. XX - Magnifici d.ni Confalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii, in audientia eorum solite residentie insimul pro bono publico ad consulendum congregati existentes, habita inter eos matura consideratione quod Conventus S. Augustini de prope et extra Civitatem Eugubii, eo quod res et bona ipsius potius dissipantur quam recto ordine gubernentur, in damnum et preiudicium ipsius ecclesie, eiusque capituli et conventus, et cupientes indempnitati ipsius conventus et bonorum eiusdem de oportunis remediis, in quantum possibile fuerit, salubriter providere, et memorantes quod olim electi fuerant quatuor sindici pro conservatione bonorum prefati conventus et ducalibus litteris confirmati, qui dum agerent in humanis profecto bona ipsius conventus bene ac recte gubernabantur; idcirco, ut melius imposterum valeat gubernari et in melius reformari, habito prius maturo colloquio cum parochianis eiusdem ecclesie, unanimiter et concorditer et nemine discrepante, eligerunt et deputaverunt in sindicos eiusdem Conventus infrascriptos cives et parochianos, quorum nomina sunt hec, videlicet: Paulotius Mariotti de Paulozzis, Camillus domini Iacobi, Ser Bernardinus Tobaldi et Michelangelus Lodovici. - Lib. 48, fol. 7.

 

Praedicator quadragesimae. - Anno 1544, septemb. 1. - Quoad vero ad predicatorem pro futura quadragesima, servetur ordo quod quelibet religio descripta provideat de predicatore pro suo anno, et erogetur illi solita elimosina flor. X, et in anno futuro pertineat ad Conventum S.ti Augustini; requiratur prior ut providere habeat et haberi poterit frater Cherubinus de Eugubio acceptat. Lib. 49, fol. 92.

 

Sindici Conventus. - An. 1553-1557, mart. 26. - Magnifici d.ni Confalonerius iustitie et Consules populi Civitatis Eugubii, in audientia palatii eorum solitae residentiae insimul pro bono publico ad consulendum congregati existentes, habita inter eos matura consideratione quod Conventus S. Augustini de prope et extra Civitatem predictam et quedam res et bona ipsius potius dissipantur quam recto ordine gubernentur, in damnum et preiudicium ipsius ecclesie, capituli et conventus etc. ut supra usque: qui, dum officio fungerentur, bona ipsius conventus bene et recte gubernabantur; idcirco, ut melius imposterum reformetur et gubernetur, habito prius colloquio cum nonnullis parochianis eiusdem ecclesie, ideo unanimiter et concorditer eligerunt et deputaverunt in sindicos eiusdem conventus infrascriptos cives et parochianos, quorum nomina sunt hec, videlicet: Camillus d.ni Iacobi, Iulius de Biscarrantibus, Ioannes Baptista de Zanzis, Iacobus de Biscarrantibus. - Lib. 52, pag. 199.

 

Concionator. - Anno 1563, april. XXVI. - Congregato Consilio Communis Civit. Eugubinae more solito, Consiliarii "determinaverunt quod elimosina tradenda concionatori presentis anni de Ordine divi Augustini, qui predicavit in ecclesia S.ti Francisci, sit scutorum decem, quod ita videtur convenire Magnifice Comunitati, cum sit vir maxime considerationis". - Lib. 54. fol. 76.

 

Fabrica Conventus. - Anno 1608, april. 19. - Convocato Consilio Dominorum Deputatorum et coadunato in loco solito, d.nus Confalonerius, de consensu aliorum dominorum Consulum proposuit ... Li frati di S. Agostino hanno fatto un memoriale, nel quale dicono che si trovano la fabrica già cominciata in quel Convento in stato assai buono et si compirebbe anco quando vi fosse il modo, il quale non è possibile haverlo senza si leggierissero le spese, massime dello Studio, e che vorrebbono si scrivesse a lor superiori, pregandoli che per tal effetto si levasse lo Studio per qualche anno sin che si compisse la fabrica... Quibus sic peractis, auditis et propositis, omnes una consenserunt fieri infrascriptas resolutiones: Che si dia all'Ill. Magistrato di scrivere a S. A. nel modo che gli parerà convenire, supplicandoli a contentarsi dar licenza di poter scrivere a favore de frati S. Agostino a lor superiori, perchè sia minuita la famiglia per poter restaurare il monastero et compire la fabrica già cominciata. - Lib. 63, fol. 133v-134.

 

 

b) Ex Codice Statutorum Communis Eugubii, signat. F. n. 57.

 

Statuta in hoc Codice contenta approbata et confirmata fuerunt non ultra annum 1356, ut fol. 1, characteribus rossis, est scriptum, "per recolende memorie R.mum in X.to Patrem et d.num d.num Egidium, Miseratione divina tituli S.ti Clementis presbiterum Cardinalem, Apostolice Sedis Legatum", et Codex scriptus fuit et publicatus "per Matheum Chole de Eugubio, Notarium".

 

Ultimus Statutorum liber intitulatur: "Liber extraordinariorum", et eius Rubrica III sic dicit: "De custodiendis festivitatibus. Statuimus, quod infrascripte festivitates in Civitate Eugubii et eius districtu cum reverentia et devotione debeant ab omnibus venerari et ab omni opere servili cessare et cum omni solempnitate debeant custodiri. Nulli omnino in dictis festivitatibus, vel aliqua earum, liceat aliquod laborerium rurale vel urbanum, campestre vel civile, modo aliquo operari, et si quis contrafecerit, puniatur per d.num Potestatem in XL sol. Ravenn. pro qualibel vice. Et predicta d.nus Potestas faciat per civitatem, in locis consuetis, banniri". Sequitur elenchus festivitatum, inter quas nominatae apparent festivitates "quatuor doctorum Ecclesie, scilicet: S. Ieronimi, Augustini, Ambrosii et Gregorii. - Fol. 91.

 

Rubrica XIIII. - De elimosinis dandis infrascriptis locis et personis et de datio pro eis imponendo. "Statuimus presenti capitulo quod expendantur et dentur pauperibus Christi, scilicet, infrascriptis locis et personis, secundum infrascriptam formam, de pecunia et avere dicti Comunis, annuatim, quantitates infrascripte. Imprimis, loco fratrum Minorum ... Item, loco fratrum S.ti Augustini de Eugubio, pro necessitatibus fratrum dicti loci, libr. Sexaginta Ravennat. Item, pro opere eiusdem ecclesie dicti loci, libr. Septuaginta Ravennat". - Fol. 92v.

 

Rubrica XVI. - De elimosinis dandis per Comune Castri Cantheani loco Fratrum heremitarum dicti Castri. (De huius conventus existentia antiquior notitia ab Historicis Ordinis tradita ad annum 1483 tantum ascendit. Conventus antiquior est, ut ex hic transcripta patet. At adhuc antiquior est eius origo. In quadam "Relatione" an. 1650, die 28 ianuarii, a Priore et Patribus eiusdem Conventus facta, quae, in copia manuscripta asservatur in Archivo Ordinis generali, vol. Ii, 5, fol. 176-177v, his verbis, quibus plena fides est adhibenda, huiusmodi origo describitur: "il Monastero della Terra di Cantiano, dell'Ordine di S. Agostino, diocese di Gubio, situato nel più bello della sudetta terra, su la strada flaminia, da un lato il fiume Tenetria. e dall'altro la via publica, fu fondato et eretto l'anno 1272, ai 2 d'Aprile, sotto Gregorio X, Sommo Pontefice, col consenso et auctorità di Giacomo, Vescovo di Gubio, dal P. f. Matteo, Provirìciale della Valle Spoletana, e P. fra Deodato da Cantiano, che cominciorno la fabrica vicino al fiume Boano (l'attuale Torrente Burano?). E nell'anno medesimo, ai 20 d'Aprile fu concessa licenza al Priore e frati da Gregorio della Porta, Vicario generale del Ducato di Spoleto, di poter trasferire la fabrica in quel luoco dove di presente sì trova") - "Statuimus, quod homines et Comune Castri Cantheani dare debeant annuatim loco et conventui Fratrum S.ti Augustini de Cantheano, de pecunia et avere Comunis Castri predicti, pro indumentis et necessitatibus ipsorum fratrum, libr. duodecim Ravennat". - Fol. 93v.