PATAVINUS ALBERTUS

 

 

 

Patavinus Fr. Albertus, a Lanteri, Postrema Saec. Sex, T. II, pag. 10 et ad aliis nostris scriptoribus, Beatus vocatus, quem immerito Antonius Sabellicus Patribus Franciscanis attribuit, doctor Parisiensis aurumque eloquentiae flumen, Patavii "ortus est, ut scribit noster Valerius Bosi in litteris nuncupatoriis Rev.mo D. Laurentio Lampedio tt. Sanctae Anastasiae S. R. Card. praemissis editioni an. 1523 Evangeliorum Quadragesimalium eiusdem Alberti, anno Virginei partus MCCLXXXII nono Kalendas februarii. Anno vero salutifere incarnationis MCCLXXXXIII, existente Magistro Egidio Romano, priori generali, vocatus ac ellectus a Summo Opifice ad sibi serviendum in sacra religione fratrum eremitarum sancti Augustini, divinis semper intentus eloquiis, ita praestantissimus auditor praedicti Egidii romani evaserit quod eximius parisiensis accademie theologus Augustinianeque vinee fertilissimus palmes extitit, verbo et exemplo non mediocrem afferens frugem in agro militantis ecclesie". Qua de re iure meritoque "Studiorum columna, ac summus Reipublicae Christianae splendor" fuit appellatus. Talis ac tanta fuit eiusdem praedicationum fama, quod "cito evolaret usque ad aures summi Pont. Bonifacii VIII; qui vehementer incensus cupiditate illum audiendi, hunc Italiae Chrysostomum Romam ad concionandum accersivit, quem cum pluries ipse suis auribus audiisset, reipsa expertus est merito minora esse encomia, quae de illo utique divulgabantur. Refert Curtius, hunc Albertum aptorum gestuum usum, ex quo tantum roboris pronuntiationi eccedit, atque Petrus de Alva (T. I., Biblioth. Marianae, p. 610) valde laudabilem consuetudinem salutandi Deiparam Salutatione Angelica ante concionum exordium, primum omnium in Ecclesiarum pergama invexisse. Demum postquam praecipuas Italiae urbes aureo divinae eloquentiae flumine irrigasset, in horreum coelestis Patrisfamiliae congregasset, iterum in Galliam remeavit, ibique dum Parisiis mira prorsus industria ingenti discipulorum multitudini sententiarum Magistrum explanaret, ac praeter iam editos novis summnae eruditionis libris edendis naviter incumberet, debitum naturae in patria persolvit anno 1328 die 3 aprilis. Alii cum Lanteri, 1. et p. cit. tenent illum obiisse an. 1323 (Cfr. Du Boulay, Hist. Universitatis Parisiensis, Parisiis, 1668, T. IV, p. 949, et Herrera. Alphabetum August., T. I, p. 53). Ut ut sit, immature mortuus est in florentiori aetatis incremento. Civitas Patavina, " ob eius singularem doctrinam, ac sanctitatem (ait in sua Chronica Coriolanus) in Communitatis Palatio marmoreum simulacrum aureis dicatum litteris habere meruit". Michael Savonarola, in suo Commentariolo de laudibus Patavii in Rerum Ital. Script. Lud. Muratori, T. XXIV, col. 1154, hoc de nostrate Alberto exaravit elogium: "Hic, inspirante Spiritu Sancto, ita luculenter veteres aperiendo scripturas, divinam evangelicam voluntatem manifestavit, ut sapientibus visum sit, nil melius ab humano ingenio dici potuisse, tanta est eorum evangeliorum clara et elegans expositio". Sequentia igitur de eo extant:

1. Dominichale eximii doctoris Magistri Alberti de Padua ordinis heremitarum sancti Augustini per totum annum, cuius codex scriptus sub an. 1390 erat in nostra Patavina (Cfr. Tomasini, p. 72). Item Rubricatus sub die 12 an. 1445 in conventu S. Savini per fratrem Antonium de dicto conventu, hora sexta asservatur in Cod. Bibl. Nation. Florentinae II. IV. 50, (olim Magl. CL. XXXII n. 3) saec. XV, chart. in fol. parvo inter ff. 73-240. Editiones: Expositio Evangeliorum Domenicalium et festivorum... In fine: Liber praedicationum super evangeliis dominicalibus et precipuis festivitatibus Sanctorum Stephani, Iohannis, Innocentium, Epiphanie, Purificactionis, Annuntiationis, Augustini et ceterorum. Venetiis impressum per magistros Adam de Retuuil et Andream de Corona, finit anno 1476, 8 Kal. Ianuarii, in 4, ff. 250. Est in Bibl. Angelica sub sig. cc. 21. 25. Idem opus: cum concordantia quatuor evangelistarum de passione domini. Ulmae, Ioh. Zeiner, 1480, ff. 377, in fol. (377 x 384), Goth. 41 II (Cfr. Hain n. 574 et Proctor n. 2523). Iterum: Taurini in aedibus Antonii Raneti, 1529, industria et correctione P. L. Augustini M. Perachini Taurinensis Congregationis Lombardiae. Deinde: Parisiis 1540; ibidem apud Girault, 1544 et 1586, in 8.

2. Alberti de Padua expositio super evangelia Quadragesimalia. Reperitur ms. in Bibl. Burdicalensi (de Bordeaux) in cod. 44, saec. XV, ff. 234 et in cod. 307. Inc. (f. 1.): In Christi nomine, quod dudum mihi propositum..." (ff. 227-234) Tabula quae finit: Explicit tabula Alberti de opere quadragesimali, scripta per manus fratris Thome Gaysele, Lectoris, consummata in festo S. Thome de Aquino, sub anno M.CCCC.XXIII, littera dominicali A. D. Deo gratias redde, Gaysele et Petro Barrarii baccalario. Amen". Idem opus : Clarissimi atque eruditissimi viri Alberti Patavini Ordinis Erem. Divi Aug. doctoris Parisien. sacri eloquii preconis famosissimi: evangeliorum quadragesimalium opus aureum nunq. als. impressum. (editor P. Fr. Valerius Bononiensis, Ord. Erem. S. Aug. sacre pagine lector). In fine: Venetiis per Iacobum pentium de Leucho, 1523, in 8, 2 coll., goth., ff. 407. Deinde: Taurini in aedibus Petri Pauli Porri, 1527, 1 vol., in 4, apud Bibliopolam Bocca, Catal. 274, n. 17. Iterum Parisiis apud Ambrosium Girault, 1544 in 8, est in Angelica sub d. 2. 20 et Venetiis per Marc. Antonium Zalterium, 1584 in 8, T. 2, item in Angelica sub d. 2. 21. (Hoc opus scriptum fuit ab Alberto an. 1315 in coenobio S. Stefani Venetiarum, dum esset ibi concionator, vel Regens studiorum, ut ex ms. olim asservato in nostra Bononiae. Alii duo codices membranacei hujus operis erant in nostra Patavina ut ex Tomasini, Biblioth. Patavinae privatae.

3. Sermones de Sanctis separatim editi fuere, Venetiis, 1584; et Sermones in festis Nativ. et Purif. B. Virg. in Bibliotheca Virginea Petri de Alva (Cfr. Hurter S. J., Theologia Cath. Medii Aevii, Oeniponte, 1899, p. 400). Sermones de tempore, de sanctis et quadragesimales, Parisiis, 1544 in fol. (Cfr. Graesse, Tresor de livres rares, Dresde, 1859, T. I, p. 57). Roskovány, De Immac. B. Virg. Concept., T. I, p. 209, citat eiusdem opus: Super 'Missus est' et Canticum B. V. 'Magnificat' Commentaria. Fr. Alberti de Padua Sermones mss. asservari in Biblioth. Equitum Hierosolymit. Argentinae testatur noster Schier in cod. Bibl. Angelicae n. 353, p. 215, in qua de Alberto etiam scribit quod edidisset:

4. Commentaria in quatuor libros Magistri sententiarum et opus hoc asservari Patavii apud nostrates. (Cfr. et Portenarii Della Felicità di Padova, ibidem, 1623, p. 453). Similiter Iac. Philippus Thomassinus, p. 343.

5. Commentaria in Pentateuchum, incondita Sacrarum Authoritatum faragine, ait Sixtus Senensis lib. IV, vel, ut scribit Gandolfo, p. 39-41: Expositio super Pentateuchum, videlicet: Genesim, Leviticum, Deutoronomium, Exodum et Numeros. Patavii olim in nostra Biblioth., membr. Vet. (Cfr. I PhiI. Tomasini, Biblioth. Patav. Privatae, p. 72).

6. Collactiones Biblicae. Ibidem fol. membr. Vet. (Item cfr. eumdem Tomassini, p. 72).

7. Postilla super Evangelia Quadragesimae. Ibidem miniata fol. in membr.

8. In omnes Epistolas D. Pauli lib. 14.

9. In quatuor Evangelistas lib. 4.

10. Sermones de Tempore et ad clerum libr. 2. Venetiis, 1584, aliaque. Ultima haec Opera Patavii non amplius adsunt, ut ex Indice Thomasini, p. 71 et seq. Haec ex Gandolfo l. c.; sed alii bibliographi adiungunt:

11. De veritate christianae religionis lib. 1.

12. Libri de praedestinatione et reprobatione.

13. Commentaria de paradiso terrestri. 

 

 

 

Referenze:

Gesner-Simler, Bibliotheca, 1574, p. 18; Pamphilus p. 45; Lemire, Auctarium de script. eccles., p. 80; Le Long, Bibliotheca Sacra, Parisiis, 1723, T. II, p. 600; Comnenus Papadopoli, Historia gymnasii Patavini, Venetiis, 1726, T. II, p. 154; Wharton, Appendix ad historiam Litt. Guilel. Cave, Oxford, 1743, p. 20; Tiraboschi, Storia della Letteratura Ital., 1833, T. II, p. 280; Ossinger, p. 668-670; Vedova, Biografia degli scritt. Padovani, Padova, 1836, T. II, p. 344; Hurter, Nomenclator Lit., Oeniponte, 1906, T. II, col. 494