de SENIS GERARDUS

 

 

 

de Senis Fr. Gerardus, nobili genere ortus, morum integritate, atque ingenii, doctrinaeque praestantia clarus, vixit prima medietate saec. XIV. Iam inde a puero ineuntem aetatem totam in litteris, atque pietate agere coepit, ac mox inter Augustinianos cooptatus, praeconceptum optime se instituendi ardorem impense fovit. Lutetiam profectus in celeberrimo illius metropolis athenaeo amplissimam Augustinianorum famam prius mirifice proficiendo, ac postea laudabiliter docendo non modo sartam tectam servavit verum etiam plurimum auxit. Et revera mense martio die 25 an. 1327, inibi erat S. Theol. Baccalaureus, fuitque praesens actis quibus Guillelmus de Cremona Generalis suos procuratores nominavit magistros Lanfrancum de Mediolano et Gerardum de Pergamo ad tractandum cum canonicis S. Petri in coelo Aureo Papiensis de nostrorum admissione in illa ecclesia, atque, ut Definitor suae Provinciae Senensis, an. 1329 interfuit, etiam Parisiis, capitulo generali mense iunio inibi celebrato. E Parisiensi urbe in Italiam ab Alexandro de S. Elpidio revocatus, tum Bononiae, tum in patria suos atque externos summa cum laude docuit. Aegidianae doctrinae invictus defensor fuit atque sectator addictissimus, in scripturis admodum versatus, atque utriusque peritissimus. Tradit in Chronica Coriolanus illum Senis fato concessisse, cum tantum esset Baccalaureus; et vita functum, inconsueto honore, et inaudito exemplo, ob eius singularem scientiam solemniter instante populo atque episcopo fuisse laureatum. Sed hos honores alia natura fuisse videntur, nam ex actis capituli generalis Venetiis mense iunio an. 1333 celebrati, cui Gerardus interfuit, colligitur illum hoc tempore in Sacra Theol. Doctorem extitisse. (Cfr. Maiocchi-Casacca, Codex Diplom. cit. Vol. I, p. 58).

De laurea in eius funere illi collata forsan agi debebat de illa quae dicitur in utroque. Iuxta quosdam obiisse fertur admodum invenem; iuxta alios autem senio confectum. Ex externis illum memorant Trithemius, Ioannes Andreas celebris iurisconsultus, Possevinus, Gesnerus Frisius aliique permulti; ex nostratibus vero Pamphilus, f. 49; Gratianus, p. 79, Herrera, T. I, p. 308; Torelli, Vol. V, p. 505; Gandolphus, p. 134; Ossinger, p. 827; Lanteri, T. I, p. 106. Opera ipsius sunt:

1. In primum librum Sententiarum doctissimae quaestiones, nunc primum opera Fr. Sanctis (Guicciardii) Ariminensis in lucem editae. Patavii, Laur. Pasquatus, 1598 in fol. Ms. asservatur: Perusiae in Bibl. Communali Cod. 87 (B. 31), membr. saec. XIV, in fol. 132: "Incipit scriptum super primum librum Sententiarum editum a magistro Gerardo de Senis ordinis fr. heremit. S. Augustini"; Romae in Bibl. Vat., Cod. Vat. Lat. 10452, saec. XIV: In librum Sententiarum questiones, quae in ed. Patavii, 1598 sunt inter pp. 331-365; ibidem in Cod. Vat. Chisiano B. VII. 117 totum opus cum proemio, notis affìxis in marg., et litteris aureis. Scriptus fuit hic codex circa an. 1370, in fol.; item Romae in Bibl. Angelica, cod. 101 (A. 8. 13) chart. in fol., saec. XIV exeuntis, binis coll., cum initialibus auro et coloribus ornatis, in quorum prima est auctoris imago, ff. 240; ibidem, cod. 551 (F. 3. 3), chart. saec. XV, in fol., ff. 280, binis coll. cum magna littera initiali auro et coloribus depicta, an. 1469; ibidem cod. 1088 (S. 1. 12) membr., in fol. saec. XIV, ff. 160, binis coll., littera initiali eleganter depicta Auctoris iconem praebente; ibidem, cod. 1089 (S. 1. 13), membr. in ff., saec. XIV, ff. 1-137, binis coll.; in Gallia in Bibl. Burdicalensi (de Bordeaux) Cod. 761, saec. XV, ff. 221, et in Anglia in Oxoniensi Cod. 217, et aliis in Bibiiothecis.

2. Lectura super secundum librum Sententiarum. Asservatur ms. In Bibl. Angelica Urbis in cod. 625 (Q. 1. 12) membr. in fol., saec. XIV, ff. 1-157, binis coll. Tit. "Incipit secundus Sententiarum fratris Gerardi de Senis ordinis heremitarum Sancti Augustini". Aliud exemplar extat in eadem Bibl. cod. 920 (R. 4. 9) saec. XVII in 4, ff. 386: Veteri tit.: "Incipit secundus sententiarum", postea Deleto, sufficitur: "De creatione tractatus et de Angelis, Magistri Gerardi Senensis ord. Erem. S. P. Augustini, a R. P. Fr. Angelo Vancio Arimin. recognitus et ex originali descriptus". Gerardus quoque scripsit:

3. In 3 et 4 librum Sententiarum, sed ubinam sint, nescimus.

4. Primum quodlibet Parisiis disputatum Fr. Mauritii Tertii Theol. Augustiniani industria ac studio. Viterbii, apud Augustinum Colaldum, 1587, vol., in fol. Praecedit eiusdem Gerardi quaestio de usuris et restitutionibus (Cfr. Bocca, Catal. 228, n. 263),

5. Secundum quodlibet, quaestiones variae ex philosophia et theologia etc. a Fr. Angelo Vancio Ariminen. diligenti studio recognitum; adiecto ab eodem M. Angelo Vancio duplici tractatu proprio de restitutione famae etc. Caesenae, Nerius, 1630 in 4. Haec duo quodlibeta extant mss. in cod. 625 (Q. 1. 12) bibl. Angelicae, ff. 158-209 de quo supra, et ex eo illa prodierunt cura Mag. Aug. Vancii, eo tamen ordine, ut quae in codice leguntur a fol. 158 ad fol. 185b sub tit.: "Secundum quodlibet, impressa sunt Caesenae a. 1630, et quae sequuntur a fol. 185b, verbis: "In nostro quodlibet quaerebantur plura", ad fol. 209a, adiecta tabula quaestionum, sub tit.: "Quodlibet primum" cusa sunt Bononiae a. 1626; in 4, et iterum Arimini apud Simbenium, 1636 in 4.

6. Liber de usuris et restitutionibus, curante Mag. Mauritio Tertio, Parmensi una con quodlibet primo, ut diximus, Viterbii per Augustinum Colaldum an. 1587 in fol., a quo distinguitur:

7. Tractatus de usuris et praescriptionibus, quem edidit Mag. Fabianus Clavarius Genuensis primitus Romae apud Bladum, 1556 in 4.; deinde praefatus Mag. Ang. Vancio, Caesenae, 1630 in 4, apud Iosephum Nerium, ac Bononiae, 1671 in 4, una cum eiusdem Gerardi libro inscripto:

8. De Cambiis tractatus, qui idem sit, puto, ac ille, cui titulus:

9. Liber de Montibus Florentinorum, ac etiam de Usu captionibus tractatus.

10. Tractatus de principio individuationis ad mentem Aegidii Columnii. Hic tractatus olim ms. extabat in nostra Bibl. Patavina.

11. Quaestiones de intellectu agente ms. in eadem nostra Bibl. Patavina.

12. Figurae Bibliae, tractatus imperfectus in Cod. Vat. Palat. 142, membr. in 4. saec. XV, inter ff. 1-27.

13. Commentarius in Decr. cum Martae, in quo dat expositionem missae (Cfr. Hurter, Nomencl. Litt., T. II (1906), col. 543).

14. Ad Episcopum Senensem quaestiones, in quibus duo inter alia pertractat, scilicet: Utrum bona pauperum soli Episcopo Dioecesano liceat dispensare? et utrum in imminente periculo Civitatis liceat Episcopo dicta bona sic dispensare, quod convertat illa in eius subsidium, si dicta bona a Rectore Civitatis petantur?

15. Quaestiones ad Episcopos generaliter pertinentes liber I, ad Episcopum Senensem. Extant in Bibl. Ambrosiana teste Montfaucon, p. 115.

16. Clementina de haereticis liber I.

17. De Begordarum et Beghinarum haereticis atque erroribus. Extant in Ambrosiana teste Montfaucon, p. 115. N. B. Plures tractatus, et libri huius ingeniosi Doctoris asservabantur Mediolani in nostra Bibliotheca Sanctae Mariae Incoronatae, uti aliqui nostri asseruerunt.

 

 

 

Referenze:

Schier in cod. 353, pp. 238 et 281 in Bibl. Angelica