UTINENSIS PAULUS vel VENETUS PAULUS

 

 

 

Venetus Fr. Paulus, sacrae Theologiae Doctor clarissimus, omniumque liberalium artium in orbe monarcha, dicitur, nomine proprio, a Valentinelli, Cat. Mass. Biblioth. S. Marci Venetiarum, Venetiis 1870, T. IV, p. 32-33, Paulus Nicoletti, et Utini Foroiulii, saec. XIV ad finem vertente natus fuit. Conventus Venetiarum, ad S. Stephani, proles illustris, ac ideo Venetus dictus. Venetiis primum ac inde in Anglia in universitate Oxoniensi sacris litteris operam dedit. Bartholomaeus et is Venetus Generalis die 31 Augusti an. 1390 eum inter studentes studii Oxoniensis collocavit, et die 3 decembris an. 1393, M. Thomam Winterton liberum declarat a solutione 72 ducatorum pro tribus collectis Ordinis de tribus annis post Generale Capitulum Herbipolense, quorum 3 M. Ioanni de Fabriano, et 69 Fratribus Paulo Francisco lectori, et Paulo, eius germano, de Venetiis reddiderat, cum in Anglia morarentur. Post scholastica in Anglia rudimenta in Italiam reversus, sic brevi tempore doctrina, concionandi gloria, et moribus excelluit, ut eum Gregorius XII die I maii 1409 totius Ordinis Rectorem, Vicariumque Generalem instituerit. Audiamus fratrem quemdam Augustinianum Pauli discipulum, qui in eius exequiis elegantem orationem funebrem habuit, quae in ms. codice pergameno, in quo varii tractatus et sermones continentur, Romae in Bibliotheca Angelica asservatur: "Medio vero vitae cursu, ait hic auctor, a Sanctissimo Pontifice Gregorio XII, universi Ordinis sui regimen, ac Vicariatus, deficiente Generali gubernatore ad eum invitum delatus est". Ac ideo nonnisi novem menses illud munus retinuit. Extat in eodem codice oratio 29 in qua Paulus Venetus Vicariatum Generalem a Gregorio oblatum acceptat. Et infra: "Quantum vero sacrae theologiae sapientia floruerit, testis est Florentia, Parisium, Senae, Parma, Bononia, et haec nostra Patavia, quae semper laudatarum artium gymnasia florentissima habuit. Saepe numero tum florentis hujus provinciae, quae ipso patre maximopere florebat et proximis bis diebus regimen assumere a ceteris patribus coactus est".

A Priore Generali die 15 maii an. 1420 in Provincialem a patribus in conventu Ferrariae electus confirmatur; die autem 19 octobris eiusdem anni in Conventu Senensi locatur cum uno socio, adiecta facultate legendi publice in illa universitate. "Ipse inibi iam fuerat an. 1414, quando, nempe, non dubitavit, ut scripsit Coriolanus, pro fide Christi ad poenam ignis cum immanissimo, et potentissimo, et cum aliis invictissimo haeretico Francisco Porcario Senensi aggredi certamen; quem, Deo propitio in conventu omnium, tamquam alter Angustinus malleus haereticorum, disputans publice superavit, ac etiam intensissimo fecit igne cremari, sicque totam Tusciam a peste et contagione hujus haeresiarchae liberavit". Sed non solum haereticum Franciscum, nomine et re Porcarium, verum etiam et Fraticellos et Hussitas suis scriptis et doctrinis profligavit. Qua de re ob eius singularia merita, rursus die 3 septembris an. 1421 in Provincialem Marchiae Tarvisinae acclamatus, in eo munere a P. Augustino Romano Generali stabilitur. Die 26 maii an. 1422 iterum in Regentem studii Senensis, pro an. 1423 designatur, ac die 14 martii 1423 illi conceditur ab eodem Priore Generali emere mille ducatos super imprestantiis Venetorum, quos posset in morte, aut in vita donare conventui Patavino, "qui ob ipsius Magistri, jam Generalis, longam in ipso praesentiam magna gravamina passus est; non obstante quod erat filius Conventus Venetarum". Die 23 martii an. 1424 in Conventu Bononiensi incola deputatur, facta sibi potestate quamcumque in illa schola lecturam acceptandi et prosequendi; sed die 4 novembris eiusdem anni, Bononiensis incolatus et adiecta facultas, in Perusinum cum eadem facultate commutatur. Die 25 aprilis an. 1426 in eadem domo degebat, eique, die 22 maii, conceditur posse lecterare Sanctucium de Monte Regali et Iacobum Philippum de Perusio. Obtinuit die 1 augusti eiusdem anni facultatem Romam petendi. Anno insequenti die 3 februarii Perusini Prioris munus Paulo committitur, et die 21 maii visitatio Perusini coenobii et Tudertini, adiuncto ad hoc munus novo Vallispoletano Provinciali. Nulla ulterior in Regestis fit de Paulo mentio. Ferunt communiter auctores Paulum obiisse Patavii, et adiectum epitaphium id suadet. Extat apud Angelum Portenarium lib. IX Felicitatis Patavinae, cap. 26, p. 450 ita expressum "Hic iacet sacrae Theologiae Doctor eximius, et Philosophorum Monarcha Magister Paulus de Venetiis Ordinis Eremitarum S. Augustini, qui obiit anno Domini MCCCCXXVIII, quintadecima die mensis Iunii, cuius anima requiescat in pace". Non an. 1428 obiit Paulus, sed an. 1429, ut videbimus, dum Patavii docebat. Noster Herrera, T. II, pp. 277-80, a quo fere omnia hac excepimus, affirmat Paulum obiisse Venetiis: quod si eius ossa sub tumulo Patavino latent, asserere oportet e conventu Veneto fuisse translata, sed id neque dare patet neque est admittendum. Sicut Patavii etiam Perusii in peristylio monasterii S. Augustini eius simulacrum fuit appositum opere lateritio cum sequenti elogio, licet incondito: Hic Venetus Doctor Paulus celeberrimus olim / Qui valuit multum viribus ingenio / Plurima qui logicae volumina docte... / Edidit et rudibus prodidit eius iter. / Cerbeream rabiem Porcarii abstulit ipse... / Sed postquam sumpsit sibi commentaria chartis... / Candida dehinc totum vulgata est fama per orbem / Doctorum splendor, gloria, fama decor".

De eo loquuntur omnes nostrates praesertim Coriolanus; Torelli, T. VI, p. 595; Gandolfo, p. 286; Gratimus, p. 148; Curtius, p. 125; Ossinger, p. 920, et Lanteri, T, I, p. 341; et inter extraneos Degli Agostini, De Script. Ven. p. 47; Papadopoli Hist. Gynn. Patav. T. II, p. 2, 164; Facciolati in Fasti Gymn. Patav. part. II, p. 1-13; Oudin, de Script. Eccl., Vol. VIII, p. 2332; Possevinus in App. Sacro, T. II, p. 290; Tiraboschi, T. VI, part. 2 (ed. Venet. 1823) p. 442 et alii quamplurimi. Opera ab eodem composita sunt:

1. Logica parva, seu Summulae (s. n. biblioth. Strasburg) Cfr. Copinger n. 4650, et Impressa Venetiis per me Gabrielem Grassis de Papia. (Insig. Typ. o. a. 4 g. ch. c. f., 2 col., 49 l., ff. 49, Hain n. 12498; item impressa Venetiis 1499 in 4. Goth., 2 col, 37 II., ff. 77, Copinger n. 5651; item Venetiis 1517, 1524 apud Scotum, 1535 apud lunctam 1536, 1544, 1585 et hic et alibi pluries ac ms. in Bibl. S. Marci Venetiarum. Classis X, cod. 209 chart. an. 1416; in cod. 1251 (II, III, 33) Bibl. Nation. Taurinem; Paduae in Bibl. S. Iustinae sub n. 1086, 1294 et 1326; Florentiae in Bibl. Nationali Cl. V, n. 44 et Cl. V, n. 8; olim in nostra Ratisponen. scripta per Fr. Valentinum Schanalzmitter Argentiensem Ord. Erem. S. Aug. in 4; Parisiis Bibl. Mazarin n. 412, et Colneh. sub. n. 1065.

2. Logica Magna, Venetiis 1481, Vol. I, 4. (Bocca, Cat. XXV, n. 3902; S. l. typ. n. et a. (Vicentiae, Henricus Zeni de S. Urso c. 1485), in 4, char. semi-goth., ff. 56, 2 col., 48 II. Est in Bibl. Neap. Nat. sub sig. V. C. 77; item S. l. typ. n. et an. (Venetiis? c. an. 1485, in fol., 72 ff., binis col., 41 II. Est item ibidem sub sig. V. B, 21 (cfr. Reichling, n. 659, 660 in appendice ad Hainii Copingeri, Monachii, 1905, et Hain in Repert. Bibliogr. 2229. Item: Mediolani, Christophorus Valterfer, 1476, fol. Goth., s. pp. n. 2 coll., 55, 56 II, ff. 167, tit. Summule naturalium magistri Pauli Veneti ordinis heremitarum Sancti Augustini Physicorum liber. In Brit. Museum n. 526. I. 1, et n. 3834; e Hain 12516, et Copinger n. 4654, 12497, s. l. a et typ. in 4, ch. c. f., 2 col., 35 II. 77 ff., (Venetiis Philippus de Petro); item Venetiis per I. Emericum de Spira, 1495; ibidem 1498, in fol. per Otinum de Luna cum Menghi Faventini viri clarissimi commentariis cum gestionibus. (Hain 12504); item ibidem 1499, et ibidem per Petrum de Quaunghis Bergomensem, 1500 in Bibl. Panormitana, II, B. 41; et ibidem an. 1565 in 8, Mss. Florentiae in Laurentiana Cod. Ashburnaham 95, saec. XV; Taurini in Bibl. Nation. cod. 798 (E. VI, II, 11) membr. XV, et in cod. 1042 (G. IV, 12) chart. saec. XV; Perusiae in Bibl. Civica n. 280 (H. 65) saec. XV in fol., in Bibl. Regia Parisiensi, Codd. 6433 et 6658.

3. Summa totius phi1osophiae naturalis, vel Summa philosophiae aut Philosophia naturalis et etiam Summa atque Summulae vario nomine idem opus appellatum, sex partibus distributum, ex proprio auctoris originali pubblici iuris fecerunt, Mediolani an. 1476 Io. de Colonia de Venetiis et Christophorus Valdarfer Ratisbonensis; et eodem anno Venetiis impensis Ioan. de Colonia Sociique eius Ioannis Manthen (Matthaeus) Gherretzem, in fol., ff. rubr. 216 et 8 cont. Indicem. Estat Romae in Bibl. Nat. Incunab. (70. 7. D. 10) N. 1114. Constat, ut diximus, sex partibus sive libris, videlicet:

a) In octo physicorum libros; b)de coelo et mundo; e) De generatione et corruptione; d) Metheororum seu metheorologicorum; e) de anima; f) Methaphysicae. Tabula capitulorum omnium librorum et Index alphabeticus. Idem opus: Venetiis per Bonetum de Locatellis 1503, et ibidem, 1477, 1502, 1525. Ms. reperitur Venetiis ad S. Marcum Cod. 21, classis XII, chart. an. 1451, cum hac mendosa inscriptione f. 1: "Quisquis Aristotelis divina volumina tandem / Vult bene vel fragili credere memoriae (?) / Saepius ista legat, brevibus quae Paulus in unum / Congessit miris sedulus ordinibus. / Nam quid quisque velit primum sibi terminus ipse / Declarans, cunctos edocet arte modos / Subditur his postquam semper semperque quaterna / Conclusio; certa quam ratione probet. / Fortia praeterea totidem argumenta sequuntur, / Quae solvit signis omnia disparibus. / Hic igitur primo physicas complectitur artes / Ut quid sit proprio mobile principio, / Post ubi res moveatur, habet quaecunque secundas / Attribuens causas unicuique suas.

(Cfr. Valentinelli, Bibl. Mss. S. Marci Venetiarum, T. V, p. 22). Codex alter est in eadem Bibl. in cod. 22 eiusdem XII classis, et tertius sub n. 23, sub cuius fine primae partis legitur: "edita anno Domini 1408, ipso Provinciali". Quando ergo Paulus nominatus fuit Rector Ordinis, iam fuerat Provincialis. Quartus Codex est in eadem Bibl. sub n. 24, semper eiusdem classis XII, nitore conspicuus, in quo non infrequentes sunt postillae marginales graecae Cardinalis Bessarionis, qui loca Aristotelis graecorumque interpretum passim adscripsit et Paulum Venetum nonnumquam refutavit. Reperitur etiam ms. Romae in Bibl. Angelica, Cod. 503 (D. 8. 7) chart. in 4, saec. XV, ff. 148, binis colum. et cod. 591 (F. 6, 3) chart. in 4, saec. XV, ff. 180, binis columnis, sctipt. manus Fr. Petri elec, et in Bibl. Laurentiana cod. inter Ashburnahamianos, 121 et in cod. XVIII Plut. LXXXII; in cod. 548 (D. V. 35) Bibl. Nat. Taurinensis; in cod. 45 (A. 45) Bibl. Civicae Perusinae; ms. asservatur etiam in Ambrosiana, in Cremonensi, in Patavina, et aliis in Bibliothecis.

4. Super universalia Porphyrii et in Artem Veterem Aristotelis expositio. Impressa Venetiis per Bonetum Locatellum Bergomensem sumptibus nobilis viri d. Octavii Scoti civis Modoetiensis, an. 1494, in fol. cc. 148. Extat Romae in Bibl. Nation. (Incunab. 70, 7, c. 12) n. 1117, et Parisiis an. 1514 in fol. In Regia Bibl. Parisiensi, cod. 6433 asservatur: Quaestio de Universalibus.

5. Libri II super libros de generatione et corruptione una cum tractatu de compositione mundi cum figuris. Venetiis per Bonettum Locatellum et expensis Octaviani Scot. 1498, in fol. (Hain 12518). in Regia Bibliotheca Parisiensi, codd. 6530 et 6531 asservatur in libros de generatione et corruptione.

6. De compositione Mundi qui astro nomine ianua nuncupari potest curis Iacobi Baptistae Aloysii de Ravenna, lectoris in conventu Venetiarum, XII Kel. innii 1498; item novissime recognita et sine aliquo errore in lucem emissa. Parisiis, Poncet le Preux, 1513, in fol. Ms. asservatur in Bibliotheca Civica Perusina in cod. 45 (A. 55) iam memorato inter ff. 209, 229, Patavii in Bibl. S. Ioan. in Viridiario, et Venetiis in Bibl. ad S. Marcum, cod. 67 classis X, cuius titulus: Pauli Veneti tractatus de compositione mundi liber aureus inter ff. 1-25; inter ff. 27-108 vero eiusdem codicis habentur eiusdem Pauli Veneti:

7. Quaestiones XX de Messia adversus Iudaeos. Incipiunt: "Quaeritur primo... utrum scripturis et auctoribus veteris testamenti...".

8. Pauli Veneti artium sacraeque paginae Doctoris melliflui ordinis herem. D. Augustini scriptum super librum de anima, peripatheticorum principis Arislotelis. Ex proprio originali diligenter emendatum (sic) feliciter ad laudem Dei... Venetiis, impressum per magistrum Philippum Venetum, an. 1481, die XVII aprilis fol. binis collumnis, II, 51, charact. goth.; item Papiae, 1483, in fol., item cum textu incluso ac diligenter emendatum per Mag. Hieron. Surianum de Arimino, Venetiis, 1504, in fol. item ibidem an. 1524. Ms. asservatur in Universitatis Papiensis (Fondo Aldini) cod. 333, membr. saec. XV, ff. 200, scripto, per fratrem Gregorium de provincia Saxoniae eiusdem Ordinis (Div. August.) sub an. 1451. Differt hoc opus sive latissima expositio in tres libros de anima Aristotelis toto coelo ab eo, quod ab eodem auetore compilatum fuit in libro V suae Summae philosophiae naturalis, et ms. continetur in cod. 78 classis x (L. VI. CXXIII) eiusdem Biblioth. S. Marci Venetiarum (Cfr. Valentinelli, op. cit., T. VI, p. 56). "Codicem hunc, scribit Valentinelli, ff. 226 eleganter duplici columna excriptum commendant litterae Pictae trium librorum et tales ita ut prima referat monachum heremitanum, in campo caeruleo, consociatis homine, unda, equo, serpente, arbore ornamento amo pictis, in margine folii primi digredientibus; accedunt insignia gentis Della Torre. Littera initialis alterius libri Pauli Veneti, ut credo, monachos stantes eloquio instituit; extremo idem in suggesto stans alloquitur discipulos in subselliis circumcirca sedentes. Sub fine textus: Matthaeus de Ripalta, placentinus studuit Paduae. Inde notam summi historici habendam lego: "Opus hoc in ceteros Aristotelis commentariorum codices memoria dignum coeptum fuit atque completum anno Domini 1429, sumptibus mei fratris Matthaei de Ripalta, placentini; quo scilicet tempore in partibus Italiae claruit tunc philosophorum princeps Paulus Venetus, nostri Ordinis Eremitarum non immerito excellentissima gloria, quem dum in felici studio paduano, opus istud ab eodem clarissimo ordine, intellectu potius divino quam humano, compilatum edoceret, expleto capitulo quod de gustabili nuncupatur, mors impia subripuit. Idem Matthaeus sua manu exaravit fol. 225-226 tabulam argumentorum. In Bibliotheca Ferrariensi asservatur cod. ms. chart. eiusdem Pauli Veneti, qui inscribitur: Commentaria in Aristotelem de salute animae. Hoc opus idem est ac illud hic superius recensitum? Adserere non audeo. Idem opus reperitur ms. etiam in Bibl. Regia Parisiensi Codd. 6530 et 6547, atque in Bibl. Angelica Romae in cod. 1095 (5. 2 - 2) chart. ff. 225 "scriptum per me Simonem Roc. Crich. Anno d.ni MCCCCXXXV, 23 die mensis novembris. Articulus de gustabili descriptus an 1429 sumptibus praedicti Matthaei de Ripalta, iuxta Tomasinium p. 35, separatim extabat etiam in Bibl. S. Ioannis in Viridiario.

9. Commentarius seu Interpretatio in libros posteriorum Aristotelis. Inc.: "Omnis doctrina et omnis disciplina fit...", ex proprio originali per reverendum fratrem Franciscum de Bezonibus de Crema, logicae baccalaureum, et fratrem Mariotum de Pistorio Ordinis minorum magna cum diligentia emendata. Venetiis, impressum est hoc opus per magistrum Theodorum (sic) de Reinsburch et Reinaldum de Novimagio Socios, a. 1477 iunii, in fol. in Bibl. Nat. Romae (Incun. 70. 6. c. 28) N. 1110. Item Venetiis, 1481, per Jo. Herbert Alemannum item ibidem an. 1486 per Guillelmum de Monte Ferrato Tridinensem die 11 mensis augusti; item Venetiis 1491, per Bonetum Locatellum et an. 1494 per Simonem Papiensem dictum Bevilacqua, VI id. aprilis, in fol.; item Venetiis 1495, 1499, 1500, 1512, apud Giunta, 1518, 1521 pariter apud L. A. de Giunta in fol. et alibi pluries. Asservatur Venetiis in Bibl. S. Marci in cod. 49 classis x (Z. LCCLXII, an. 1437, chart. in fol., scriptum per me fratrem Ioannem de Benignis eiusdem voti et ordinis et ibidem in cod. 50 classis x, scriptum per me fratrem Paulum de Barianis de Placentia, Ordinis Minorum an. 1460, necnon in cod. 51 eiudem classis x; in Bibl. Univ. Papiensi (Fondo Oldini) in cod. 316; in Bibl. Nat. Taurinensi, Cod. 935 (D. 11. 32) saec. XV, cc. 120, Cod. 848 (F. II, 17) chart. saec. XV (an. 1468) cc. 98, sub hoc tit.: Lectiones super Analyticorum Posteriorum Aristotelis..., et cod. 1116 (G. VI. 4) chart. saec. XV, ec. 126 sub titulo: Quaestiones in librum primum Posteriorum Aristotelis. Extabat m. etiam in nostra Monacensi per manus fratris Ubaldi de Perusio, an. 1454 mense octobris Neapoli, in quondam nostra Bibl. Ratisb. script. per fr. Ioannem Fritug an. 1362, in quondam nostra Bibl. Patavina; Parisiis in Bibl. Regia Cod. 6433; Venetiis in Bibl. Monasterii S. Miehaelis, Cod. 36, chart. in fol. sub tit.: Lectura super I et II Posteriorum Aristotelis; et aliis in Bibliothecis.

10. Expositio super octo libros Physicorum Aristotelis. Venetiis, 1476, in fol. Exemplar huius editionis cum miniata pictura et librifronte aurato venditum fuit a Bibliopola Sylvio Bocca, Cat. XVI, in 2229. Eadem expositio saper octo libros Physicorum nec non comentum Averrois cum dubiis eiusdem perfecta anno MCCCCIX, impressa fuit Venetiis per Gregorium de Gregoriis, an. 1490, vol. in fol. cc. 393. Asservatur Romae in Bibl. Nation. (Incun. 70. 6. E. 8) n. 1115, et ms. in Bibl. Regia Parisiensi, cod. 4846, et 6530; in Perusina n. 1090 (iam N. 42) "scripta atque completa per me fratrem Baptistam de Roma Angeli (sic) Ioannis Casalis filium, eiusdem ordinis (D. August.) ad instantiam fratris Iacobi de Parentia sacri Ordinis minorum die 14 ianuarii 1449 in conventu S. Lucae de Parma ordinis S. Augustini", chart. in fol. Volumen operis alterum, continens expositionem valde promissam in libros V-VIII cum initiis textus Aristotelici, continetur a cod. 46 classis x (L. VI. CXXIV) Bibl. S. Marci Venetiarum. Textus voluminis primi in eadem biblioth. desideratur. Totius huius operis editio comparata per Fr. Iacobum Baptistam de Aloysiis, Venetiis Typ. Gregoriis, an. 1499 in fol. latuit bibliographum Valentinelli (Cfr. eis Cat. mss. Bibl. S. Marci Venetiarum (Venetiis, 1872 T. v. p. 36), ast si in ea deest completum opus mm., in cod. 45 classis x (Z. L. CCIV) B. chart. ff, 72, e contra habetur eiusdem Pauli Veneti:

11. Epitome librorum physicae auscultationis, seu super libros Physicorum Aristotelis, et in eosdem quaestiones, quam puto esse partem primam summae naturalium eiusdem cum iisdem verbis incipiat: "Plurimorum astrictus precibus".

12. Sophismata aurea magistri Pauli Veneti. (In fine): Impressum Venetiis per Bonitum Locatellum Bergomensem: iussu et expensis Nobilis Viri Octaviani Scoti civis Modoetiensis. Anno D.ni MCCCCLXXXXII). XII Kal. novembris (1493), in fol. cum perpulchris initialibus litteris (Hain * 12508) ff. 54. Opus correctum ac editum fuit (ut in ultimo fol.) per magistrum Secundum venetum Contarenum professorem theologiae et cursorem fratrem Baptistam de Modoet. eiusdem ordinis (D. Ang.) et voti. Opus iam editum fuerat Papiae, an. 1482, ac postea Parisiis, an. 1514 per Ioannem Barbier impensis Francisci Regnault. Ms. reperitur in Bibl. S. Marci Venetiarum in cod. 209, chart. (Z. 4. DXXVII inter ff. 24-71, cuius titulus: De sophismatibus. Sub fine. Ista sophismata cum logica praecedenti scripsit quidam frater Andreas de Anglada ordinis sancti Augustini conventus Arthezis et provinciae Tolosanae filius, unius notabilissimae civitatis quae vocatur Usani, anno Domini 1416, primo anno studii in conventu paduano ordinis Heremitarum S. Augustini (Cfr. Valentinelli, o. c. T. IV, p. 154).

13. (In fine) Pauli Veneti prope divinam opus quod quadratura (seu dubia) inscriptum et summo studio maximaque diligentia correctum ac castigatum a prestabili artium et medicinae doctore Magistro Manfredo de Medicis mediolanensi logico, perspicacissimo ac subtilissimo sofista in felici Ticinensi academia.... Impressum Papiae anno 1483, die 7 martii per Damianum de Confaloneriis de Binasco. In fol. chart. goth., ff. 168, 2 coll. 48 II. In Bibl. Panormitana IV. E. 12 (Prot. n. 7067, Reichling n. 662). Item, Venetiis per Bonettum, Locatellum, 1493, in fol,; item Venetiis circa an 1500 in fol.; et Parisiis per Io. Barbier, 1513 in fol. Hoc opus inscribitur etiam quadratura circuli.

14. Magistri Pauli de Venetiis quatuor dubiorum determinationes. Cod. 210 Cl. x (Z. L. CCCVII) B. Bibl. S. Marci Venetiarum, chart. an. 1428, in fol., ff. 1-119. Inc.: "Quoniam otium mors hominis una viventis nec non ad multorum...". Sub fine: Expletum per me Nicolaum Pauli, anno D.ni 1428, die 12 mensis septembris cum magna festinantia". Dubium primum est quadraginta questionibus distributum, alterum triginta novem; tertium quadraginta et quartum totidem. Libri duo de dubiis circa philosophiam habentur etiam in Bibl. Regia Parisiensi in cod. 6433.

15. M. Pauli Veneti super metaphysicam Aristotelis libri XII. Cod. 324 (Fondo Maldini) Universitatis Papiensis, membr. in fol., saec. XV, ff. 470, binis columnis, et prima littera continet figuram Magistri in cathedra sedentis inter praelatos et religiosos. Inc.: "Mecum saepissime repetens". Expl.: "scriptus vero per fratrem Petrum de Brugis studentem Padue, licet immeritum, eo tempore cuius scripturae cura et solicitudo Rev. Magistro Iohanni de Mediolano commissa extitit. Qui suae ut ad scripturae adduceret complementum magnos labores et fastidia sustinuit. Anno D.ni 1434 die 18 novembris. Fr. P. Brugensis". Ms. extabat etiam in conventu Eremitarum Paduae.

16. M. Pauli Veneti Ord. S. Aug. Commentaria in Periermenias Aristotelis. Mas. chart. saec. XV. in fol., cum auctoris effigie in prima littera miniata. Ms. vendibilis extabat apud bibliopolam Bocca an. 1896. (Cfr. eius Catal. CXXXVIII, n. 570).

17. Universalia predicamenta, sexque principia. Venetiis per Bonettum Locatellum, 1494, Vol. I, in fol. chart. Goth. In cod. Bibl. Regiae Parisiensis habetur eiusdem Pauli Veneti Quaestio de universalibus, et in cod. 838 (357) declarata. A Biadego, Catal. Mss. Bibl. Comm. Veronensis, Veronae, 1892, p. 401, ita describitur: "chart. saec. XV (164) cod. 134, c. 33x22, binis column. conscriptus cum initialibus coloratis, bene compactus. In 4 pag. adest sequens scriptum: "Scriptum Pauli Veneti in praedicabilibus et predicamentis ad usum fr. Ludovici a Turry Ordinis min. observ. et pertinet loco Sancti Bernardi Verani". Adsunt sub hac inscriptione insignia Leonem minio circundatum repraesentantia in cacumine capitis ferentem stellam et in inferiore pede gladium. In fine: "Expliciunt praedicamenta Aristotelis exposita et declarata per Magistrum Paulum de Venetiis sacre theologie et aliarum artium doctorem excellentissimum ordinis fratrum heremitarum sancti Augustini. Sctipta et completa per me fratrem Thomam de Tholentino eiusdem Ordinis beatissimi Augustini in conventu patavino, dum ibi studerem nec non moras traherem sub egregio magistro Augustino Novello de Padua doctore celeberrimo regente sub anno D.ni 1465, III idus maii ...." (Cfr. et Tiraboschi, St. Lett. Ital., T. VI, part. I, pp. 330, 332 (ed. 2 Modeo -1790).

18. Summa magistri Pauli Veneti de poenitentia. Inc.: "Quoniam circa confessionem animarum pericula sunt...". Extat Venetiis in Bibl. S. Marci cod. 47 membr., saec. XV (L. III, LIV) Man. (Cfr. Valentinelli cat. c. T. II, p. 99). Haec Summa cum Viridario Consolationis erat etiam Patavii in Bibl. S. Ioan. in Viridario iuxta Tomassinum, op. cit. pp. 31 et 35.

19. Magistri Pauli (Veneti), de animantibus: sententia de motibus animalium seu eius expositio in librum Aristotelis de animalium motione. Inc.: "Sicut dicit philosophus in tertium physicorum...". Item in praefata Bibl. ad S. Marcum cod. 217, membr., saec. XV, a. 205, I, 123 (L, VI, CCXLVIII) Man. inter ff. 187, 195.

20. Explicationes in librum primum Sententiarum Ioannis de Ripa in compendium ab eodem Paulo Veneto redactae. ms.

21. Super consequentiis Strodiis, lib. I.

22. Super Mag. Sententiarum lib. IV.

23. De notitia Dei lib. I.

24. De Incarnatione Dei tractatus.

25. De excellentia Verbi Dei lib. I.

26. De Conceptione Virginis, tractatus.

27. De condendo christiano testamento.

28. Sermones quadragesimales. Inc.: "feria 4 Cinerum. Cum jeiunatis etc. VoIunt philosophi naturales quod non introducatur". Expl.: "Explicit recollectio sermonum XI per reverendum egregium doctorem famosumque magistrum de Venetiis, ordinis heremitarum S. Augustini. Scripta per me fratrem Nicolaum de Aquapendente cursore in conventu Senarum. Sequitur alius manuscr. sermo: "In die Iovis sancto, qui inc.: Solet humanum genus, praestantissimi patres, civesque ornatissimi". Cod. 510 (D. 8 14) Bibl. Angelicae Romae, chart. in fol., saec. XV, ff. 176, in prima littera initiali effigies auctoris satis bene picta est.

29. Sermones de tempore.

30. Sermones de Sanctis.

31. Expositio Dantis Aligherii Poetae Florentini.

32. De ortu et progressu Ordinis nostri.

Verum hi duo ultimi tractatus, itemque tractatus de notitia Dei, et de condendo christiano testamento, quos Possevinus in apparatu sacro T. II, p. 290; Torelli, Sec. Agost. T. VI, p. 593; Curtius, Gandulphus aliique nostrates Paulo Veneto Augustiniano tribuunt, a P. Ioanne Degli Agostini e contra in opere cit. vindicantur fratri Paulo Albertini ordinis Servorum B. Mariae Virginis.

33. Eiusdem Pauli Veneti orationes divinae ad Pontificem Gregorium XII, ad Regem Ungariae, ad Regem Poloniae, ad Ducem Austriae, ad D.num Nicolaum Contarenum, ad fratres diversos, in laudem in cod. 1139 (5. 4 8) Bibl. Angelicae, membr. in 4 ff. 139, misc. in quo fol. 11, 13 est oratio funebris habita in eius obitu.

 

 

Referenze:

De eo loquuntur omnes nostrates praesertim Coriolanus; Torelli, T. VI, p. 595; Gandolfo, p. 286; Gratimus, p. 148; Curtius, p. 125; Ossinger, p. 920, et Lanteri, T, I, p. 341; et inter extraneos Degli Agostini, De Script. Ven. p. 47; Papadopoli Hist. Gynn. Patav. T. II, p. 2, 164; Facciolati in Fasti Gymn. Patav. part. II, p. 1-13; Oudin, de Script. Eccl., Vol. VIII, p. 2332; Possevinus in App. Sacro, T. II, p. 290; Tiraboschi, T. VI, part. 2 (ed. Venet. 1823) p. 442 et alii quamplurimi.