Agostino e i suoi frati
disegno a colori dal ms. II di Firenze che contiene
una versione della Città di Dio in lingua italiana.
Datato 1433, al foglio 315 è firmato da A. di Lorenzo
CAPUT. VII
De P. Aegidio Romano, V Generali
Sub initium anni MCCXCII, Romae apud S. Mariam de Populo, in Priorem Generalem assumitur Aegidius Romanus, sui temporis Theologus praestantissimus, ac Principibus, maxime Francorum Regi charissimus. Anno MCCXCIII veri Pastoris munere cum Episcopali dignitate fungebatur Budae in Hungaria D. Frater Incelerius Proditz, cui in eadem sede, ex eodem Ordine Eremitano successit nunquam satis laudandus D. Fr. Anselmus quondam Baro de Politz, qui ultra 30 annos illi Ecclesiae praefuit multorum millium Catholicorum conservatione. Hisce enim Praelatis debebat quondam Ordo Eremitarum S. Augustini Monasteria tredecim in Hungaria, ac parochias quinquaginta septem, quas modo dura servitute premit immanis Turcarum Tyrannis. Anno MCCXCIV, ut bene Pamphilus, inter mortales vivere desiit S. Nicolaus Tollentinus septuagenarius, postquam triginta annis integris Tollentini habitasset, habitu Ordinis assumpto.
Anno MCCXLII in oppido S. Angeli, hic Sanctus, ut crebris orationibus, jejuniis, vigiliis, vitae austeritate nulli cessit, sic paucos habuit et habet qui eumdem virtutibus, signis, ac miraculis superarint. Puer enim Christum in altaris sacrificio puerili specie contemplatus arcana multa didicit; Religiosus factus daemonibus fuit terribilis, visibiles cum iis luctas aliquoties instituit, defunctorum animas frequenter e purgatorii poenis, et animam fratris sui ex inferni malis, sacrificiis suis liberavit. Sexdecim mortuos ad vitam revocavit, variaque alia perpetravit de quibus postea in Canonizatione agetur. B. Nicolai contemporaneus fuit, ejusque sanctitatem imitatus B. Angelus a Burgo S. Sepulchri, quem uti miraculis insignem valde diu fideles pie coluerunt; hodieque in Coenobio patriae suae sepultum, multa beneficia praestare ejus operam invocantibus, saepe saepius audivi. Vixit hacaetate P. Thomas Borstale Anglus, vir, si quis alius, immortali memoria dignus. Anglorum quippe Universitates duas fundavit, primas ibidem Cathedras adeptus, Parisiis etiam cum primis Theologis decertavit, ac tandem in Angliam reversus, emeritus Doctor beato fine quievit, Nordovici sepultus.
Anno MCCXCV erectus est cultui divino Conventus S. Augustini Gandavi, quae Flandriae est Metropolis, in honorem S. Stephani protomartyris a nobili familia Gandensium de Borlut; quae erectio Bonifacio Pontifice Maximo, Alberti Austriaci, Imperatoris, et Guidonis Dampetrae comitis Flandriae subsidiis non ita post perfecta fuit, ac a Joanne Wassonio Tornacensium Episcopo confìrmata, Ecclesiaque dedicata circa annum MCCXCVIII. Conventum etiam tunc fuit cum D. Walthero Abbate S. Bavonis ejusque Conventu, jus fundi exigente. In eodem Belgio non procul a Laeodio extabat vetus Eremitorium Fratrum S. Augustini etiam ante oppidum Hasselense, recenter tamen muris oppidi comprehensum, ac Fratrum diligentia reparatum, adjunctis etiam nonnullis hortis ampliatum, ratione cujus ampliationis, census satis difficilis Comiti Lossensi in annos singulos erat persolvendus, quem censum hoc anno Arnoldus Comes, pure et propter Deum Religiosis donant, liberans eosdem ab omni onere in perpetuum. Immo septem annis post primum hunc liberalitatis actum, idem Comes cum uxore Margareta, de consensu etiam filiorum Arnoldi ac Ludovici, donant aliquot modios siliginis perpetuo super molendinum Hasselense.
Hoc vel saltem sub finem antecedentis anni Aegidius Romanus denunciatur Archiepiscopus Bituricensis, quam infulam sublimitate doctrinae sibi promeruit; rebus etenim in Ecclesia Dei perturbatis ob Coelestini V renunciationem ac novam Bonifacii VIII assumptionem, controversiam omnem sedavit Aegidius, edito libro de renunciatione Papae, quem Galliae Regi inscripsit, in quo docuit justam fuisse renuntiationem, et aequam Bonifacii assumptionem; quibus alioquin non pauci obmurmurabant schismati magis quam paci consulentes.