CAPUT. XIII

De P. Guillemo Cremonensi, XI Generali

 

 

 

 

Alexandro ad Archiepiscopatum assumpto, congregantur Patres Florentiae 28 Februarii, substituiturque Guillelmus Cremonensis, vir in Theologica facultate ac in jure peritissimus; sub quo Ordo plus quam unquam tum in sanctitate, tum in doctrina ac in Conventuum Religiosorumque frequentia profecit. A domo Dei regimen exorsus, Ordinem universum ad ritum Romanae Ecclesiae in divinis laudibus persolvendis reduxit. Primo adhuc sui regiminis anno, pro impetratione corporis B. P. Augustini in templo S. Petri Papiae reconditi institit, non ut illud inde amoveretur, sed ut Religiosi Eremitae eidem Ecclesiae rursus adjungerentur; prioribus enim saeculis, ut secunda parte docuimus, Ecclesiae curam habuerant, illisque belli tumultibus saeculares Presbyteri successerant; Benedictinis postmodum haec Ecclesia fuerat tradita, ac postea Canonicis veteris instituti S. Augustini consignata, quibus rursus et numero et officio deficientibus, videbatur aequum Eremitas S. Augustini posse adjungi, ut a veris legitimis filiis parentis ac institutoris sui monumentum una cum sanctissimis reliquiis coleretur.

Anno sequenti Joannes XXII auditis doctissimis historicis, in hanc pervenit cognitionem, S. Augustinum vere Religionem Eremitarum instituisse. Unde etiam, communicato consilio cum universo Cardinalium coetu, Ordini Eremitarum Fratribusque concedit, ut una cum Canonicis ibidem degentibus officium celebrent his verbis notatu dignissimis: Dignum arbitramur et congruum, ut ubi tanti Doctoris et Praesulis corpus tumulatum quiescere dicitur, ibi, ultra id quod sibi honoris et laudis ab universali exibetur Ecclesia, singulari quadam reverentia ab Ordine Eremitarum, et Fratribus ejusdem Ordinis, qui sub ejusdem Patris Regula degitis et sancta obedientia militatis, quique divinis insistitis laudibus, vacatis orationi, intenditis exhortationi, insudatis studio, et animarum saluti propensius invigilatis, specialiter honoretur, quatenus inibi tanquam membra suo capiti, filii Patri, Magistro discipuli, Duci milites cohaerentes, Deo et ipsi Sancto, authoritate fulti Apostolica praecordialius jubiletis, ubi vestri Patris et Ducis Augustini noveritis reliquias fore sepultas. Dixerat paulo ante Joannes XXII; Lamentabile sibi videri proprios filios paterno Sepulchro privari; quibus verbis notat Eremitas esse proprios filios. Paulo post executioni demandata fuit haec tam praeclara unio membrorum ad caput, et FF. Eremitae favore Joannis Bohemiae Regis, penes quem tunc erat Papia, ad possessionem loci admissi sunt, tantumque sibi areae coëmerunt quantum Monasterio aedificando foret necessarium.

Transactum etiam tunc fuit cum DD. Canonicis Regularibus rationi officii divini uniformiter Romano more celebrandi, et ratione usus Ecclesiae S. Petri in Caalo Aureo, ita ut alternis septimanis quilibet Ordo chorum dirigat successive, quilibet in sua parte Ecclesiae sacra celebret, solis Altaribus mediis (quae duo ibidem sunt) communi usui reservatis. Campanae cum campanili, libri chori aliaque Augustinianis sumptibus parata, ipsis proprie sunt adjudicata, ad illarumque pulsum coguntur DD. Canonici adesse. Hac duorum Ordinum cohabitatio non parva frecuenter peperit zelotypiam, indecentem (fateor) Religioso statui, dum quaelibet pars emula alterius, antiquitatem Ordinis, reliquiarum propinquitatem, jus integrum aliaque sua, non quae JESU Christi quaerens ac defendens, rigidam sese prebuit; quae nonnunquam indolui, voluissemque videre charismata meliora et aemulationes D. Pauli, quae eadem adhuc voveo viris qui tanto parente gloriantur, illique perpetuo assistunt corpore; utinam et animo, ac moribus. Vixit his annis in Gallia religione, doctrina ac morum integritate celebris, P. Magister David, qui, postquam Provinciae Francicae Provincialatum gessisset, promotus ad Episcopatum Rocensem, varias Legationes pro suo Rege, nunc in Burgundiam, nunc in Brabantiam obivit, consecravitque nomine Tornacensis Episcopi decrepiti Ecclesiam nostram Brugensem, anno MCCCXXVII. Obiit Neapoli subsequenti anno senio confectus P. Augustinus De Ancona ob summam doctrinam ac morum integritatem summis Pontificibus, et maxime Neapolitanis Regibus Carolo ac Roberto charisimus. Quae reliquerit laborum suorum testimonia habent Authores saepius memorati, quibus statuam sibi promeruit apud concives suos Anconae. Angliam tunc ornabat P. Joannes Rideval, in humanioribus simul ac in divinis litteris eminentissimus, fama passim per totam Britanniam celebratus, quod elaborata illius scripta varia omnino doctrina referta abunde testantur.

Angliam paulo ante deseruerat P. Eduardus, et ad obsequium Ludovici Bavari Imperatoris descenderat, a quo etiam in pretio habitus, et gravissimis Legationibus adhibitus fuit nomine Imperatoris tum ad Angliae Regem, tum ad sedem Apostolicam. Nec minore fama excivit universam Germaniam innocentissima sua vita F. Fridericus Ratisponensis, laicus absque omni litteratura, miraculis tamen insignis; de quo haec ferunt historici, quod spiritu Prophetiae claruerit, quod infirmos solo contactu sanarit, quod aliquoties Angelicis manibus, dum manuali operi esset intentus, mente ad Deum conversus sacra synaxi fuerit refectus. Obiit is anno MCCCXXIX in Ecclesia Ratisponensi sepultus, ubi adhuc a piis colitur, tabellis indicibus gratiarum appensis. Eodem anno 6 Idus Novembris convenere Patres Parisiis ubi Guillelmo Cremonensi officium prorogatur, et multe praeclarae Regulae Ordinis emanarunt. Obiit tunc in Germania P. Hermannus de Allis, Germanus, vir sanctissimae conversationis, de quo scribit Jordanus quod plus oratione quam studio profecerit, quod longa patientia ac tolerantia in acerbissima Christi passione sepultus obierit, evidentia signa beatitatis ostendendo, quorum ille vidit et audivit testes. Simili fere nomine viguit in eadem Germania circa eadem tempora P. Hermanus de Schildis una cum P. Alberto Saxone, ac P. Ulrico Lutzenburgensi, postea Episcopo Curiensi, qui investivit feudis Martissenii castri et Pincernarum officii Albertum Seniorem Austriae Ducem anno MCCCXXXVII in thermis Badensibus, sub quo Ecclesiae Curiensi accessit Rietbergum et castrum Tumiliascae. Alias laudes horum Patrum libens praeetereo, cum apud Anastasim sint clari, ad quam Lectorem remitto. Anno MCCCXXXII celebratis Comitiis Generalibus Venetiis, et continuato in officio P. Guillelmo Cremonensi, magna pecuniae summa colligitur pro magnifica extructione Conventus Papiensis, quam his annis Guillelmus Generalis perfecit ex sua parsimonia et Ordinis zelo.

Clivowesaliae, oppido Dioecesis Monasteriensis grassante morbo contagioso, pro divina ira sedanda ex voto publico civium ac Magistratus illorumque expensis erigitur Monasterium Eremitarum S. Augustini cum Ecclesia in honorem S. Sebastiani, Religiosis ex vicino Mariaevallensi loco evocatis, quorum operam in hoc Dei flagello frequenter cives invocarant, quando emortuis fere totius oppidi Sacerdotibus, soli PP. Augustiniani ex clero supervixerunt incolumes. Rursus anno MCCCXXXV congregantur Patres Grassae in Provincia Provinciae, quod unum est ex vetustissimis Ordinis nostri Monasteriis, et in officio suo Guillelmus continuatur. Floruit hoc Capitulo Petrus Donatus de Aretio, sui temporis concionator celeberrimus profunda doctrina ac rara eloquentia praeeditus. Construitur etiam Eremitis S. Augustini Monasterium Placentiae, cujus Ecclesia D. Laurentio dedicatur, cum ante illius extructionem jam exstaret Monasterium S. Augustini Canonicis Regularibus, quibus tamen insolitum suas Ecclesias D. Augustino consecrare. Hoc Monasterium non ita pridem fuit innovatum ad invidiam exempli. Conflagraverat ante annum misero incendio Monasterium S. Augustini Spirae, illudque a Gerardo Spirensium Episcopo denuo erigitur in ampliorem formam. Vixere etiam his annis ac plurimum Ordini Eremitarum profuere, P. Micaël de Massa, Gerardus de Senis, Dionysius de Burgo S. Sepulchri, ac Dimaldutius Forolivianus; e quorum numero primus ac ultimus in Theologia morali ac contemplatione mysteriorum Dei excelluere, prout id piissima opuscula recitata a Pamphilo demonstrant; secundus in Theologia speculativa ac in Jurisprudentia mirabilem sese ostendit; Dionysius vero in humanioribus litteris, Poësi ac Rhetorica nec non in Historiis facile principem locum obtinuit, teste Petrarcha, qui obitum hujus Patris pulcherrimo elogio ad Robertum Regem Siciliae, cui is fuerat familiaris, deplorat. Obiit autem Neapoli, ibique tumulatur anno MCCCXXXVI.

Anno MCCCXXX Comitia celebrantur Senis, in quibus, Guillelmo manente in officio Generalatus, totus Ordo plurimum sibi congratulatus fuit, ac merito, de Conventus Papiensis adeptione ac celebri erectione; unde ut Deo grates rependerentur, quotannis in 5 Junii indictum fuit festum Reunionis, in memoriam scilicet conjunctionis membrorum ad caput. Hoc autem Festum nunc ob commemorationem S. Augustini menstruam, ac ob Festum Canonizationis S. Nicolai de Tollentino quod in diem 5 incidit, intermissum est. Non procul a Senensi civitate inter Ilicetanas arbores celebre sanctitate ac antiquitate extat Monasterium Ordinis S. Augustini, quod jure merito Seminarium Beatorum nuncupatur, in quo, cum B. Joannes Guccius Senensis hisce annis incepisset Deo famulari, et taedio ac nausea affecto spiritualia et temporalia sorderent, e Monasterio clam sese voluit subducere; fugienti autem occurrit vir facie decora, causam fugae inquirit, nec diu responsum praestolabatur, sed cognito malo, remedium adhibet, sinistri lateris vulnus ostendit; hic mergi jubet labra, ut dulcedinem in cibis persentiscat; ad hanc culinam, ad hoc triclinium, tamquam ad promptuarium omnis saporis ac medicinae Joannem invitat. Moxque lux splendidissima e lateris vulnere emittebatur, qua puer attonitus quasi exanimis prosternitur, ac ita mutatur in virum alterum, ut regressus ad locum a quo paulo ante recesserat, caeterum vitae suae in summa austeritate, puritate, animi demissione, fervore ac pietate constanti animo traduxerit, evidentissima praedestinationis signa edendo, inter quae hoc non infimum, quod in morte subriserit, ac corpus in hodiernum usque diem permanserit integrum, ibidem asservatum una cum corporibus Beatorum Petri Poenitentis, B. Umberti, B. Nicolai, B. Joannis tertii, B. Nicolatii, B. Bandini aliorumque innumerabilium Patrum in singulis fere angulis Ecclesiae ac Monasterii reconditorum, quorum tanta ac tot fuere miracula, tamque frequens non solum civitatis Senensis sed totius Italiae accursus, ut Religiosos ibidem commorantes, magis ad hospitalitatis officium et ad saeculares distractiones, quam ad Chori ac Ecclesiae cultum adegerint, quare visum fuit cuidam illius loci superiori sanctis ibidem sepultis praecipere in virtute sanctae obedientiae, ut a miraculorum patratione desisterent. Cui praecepto etiam mortui obedientes a miraculis destiterunt; quamvis, defuncto illo Priore impatiente, Deo aliter disponente, tum ipsi tum alii successores novis miraculis Monasterium hoc illustrarint, et adhuc hodie illustrent, tum locum illum Ilicetanum, tum ejusdem loci Congregationem, quae plura similia loca pietate referta obtinuit magna Ordinis S. Augustini fama. Huic B. Joanni Senensi sanctitate ac miraculis par fuit B. Petrus de Vallerosia, qui in eodem loco magna austeritate vitam transegit, vere Christo cruci confixus, a qua nunquam avelli potuit, continuis lacrimis rememorando acerbissimos Christi dolores in carne perpessos quorum consideratione ita aruerat B. Petrus, ut omnem e vita sua arcuerit risum ac vanitatem, ita ut ne oculos quidem unquam attollere vel hilarem frontem praebere, aut aliquid loqui vel agere visus fuerit, quod serenam faciem saperet, quare et Petri Poenitentis sibi nomen promeruit. Hujus etiam Petri exemplo commotus B. Umbertus de Acaringia inter easdem silvae ilices, Ordinis S. Augustini habitum suscepit, sui magistri vestigia pressit, ac magna sanctitatis fama etiam miraculis comprobata decessit ex hac vita anno MCCCLVIII.

Florebant etiam hac aetate duo Simones: unus de Cassia, alter de Cremona nuncupati, ambo aetate Venerabiles, doctrina praclari, pietate insignes, prophetiae spiritu donati ac miraculis illustres: maxime ille Cassianus, qui Evangelistarum rarus ac solemnis interpres dicebatur. Hic tanta apud Florentinos valuit authoritate, ut integram Urbem aliquando commotam sedarit, qua etiam fìde amplum Monasterium S. Catharinae ad Urbis portas a fundamentis erexit, illudque nobilissimis Matronis ac Virginibus repletum ad finem usque suae vitae magna cum laude direxit; Cremonensis vero non minus claruit apud Venetos et Patavinos, quorum fuit alter Apollo. Joannes Dencock, Saxo Turingicus, varias hac aetate civitates ac universitates, praecipue Pragensem ingenio ac doctrina sua illustravit, argumentorum profunditate, facilitate solutionum, dulcedine morum, vitae sobrietate rarum praebens exemplum. Unde non inconcinne noster Poëta alludit: Fercula coxisti tanto meliora Magire, Ingenium quanto nobile, ventre prius. Hujus Magiri opera ac industria, dum Pragensi studio praeesset, a Boleslao et Jutta, liberis Baronibus, Bohemiae in Marica apud Suambergam erigitur Monasterium in honorem gloriosissimae Virginis Mariae circa annum Domini MCCCXLII, cum paulo ante per Reverendissimum D. Joannem Novoforensem, Episcopum Olmuciensem, Cancellarium, Ordinis S. Augustini erectum fuisset Monasterium in Lithomissel, cui fundationi amplissimum praebuit consensum Carolus IV Imperator. Hoc Monasterium injuria temporum derelictum est; Ecclesiam vero hodie obtinet D. Wenceslaus Popelius supremus Regni Bohemiae Cancellarius, quem speramus ut Ordini Augustiniano addictissimum, adducendum ut Ordini restituatur. Paulo post in eodem Regno Bohemiae Joannes Rex et Elisabetha exaedificarunt Monasterium Ordinis Schuttenhofen, cujus dotem auxit Joannis filius, Carolus Marchio Moraviae circa annum Domini MCCCLX.

Anno MCCCXLI Patres Ordinis coadunati Tolosae 27 Maji, sexto confirmant P. Guillelmum Cremonensem, indicuntque quotannis 5 Maji celebrandum fore festum Conversionis S. Augustini. Hic occurrit nobis celebrandus P. Bernardus Oliverius, Valentinus, vir sui saeculi praestantissimus, magnus magnorum Regum Aragoniae Consiliarius, Episcopus Oscanus, ac postea Barcinonensis ac Tortosanus. Quem Clemens VI una cum Cardinali Rosiero Petro IV Regi Aragonesi transmisit ut conditiones pacis transigendae cum Rege Majoricae deferret. Hunc celebrat Diagus lib. 3 cap. 18 tamquam sui saeculi Theologum eminentissimum. Simili fere fama ac gloria in Italia apud Mediolanenses ac Neapolitanos viguerunt PP. Petrus Majanus et Joannes de Sulmona scriptis suis non minus doctis quam pietate plenis clari; quibus adjungere licet B. Philippum Placentinum, miraculorum gloria illustrem; complures enim infirmos curavit, ac prae caeteris Reverendum P. Generalem, ab omni medicorum manu derelictum, suis precibus in pristinum incolumitatis statum restituit.

Tandem Guillelmus Cremonensis, postquam 17 annis Ordinem rexisset, a Clemente VI ad Novariensem Episcopatum promovetur, in cujus officio non minus strenue quam ante in Generalatu sese habuit, praedia suae Ecclesiae aedificiaque permulta vetustate collapsa restituendo, novaque non pauca acquirendo. Monasteriis etiam Cremonensi, Novaniensi et Papiensi rem familiarem auxit, ac in Episcopatu existens continuo Religiosos ad suum contubernium adhibuit, multaque doctissime exaravit.