Agostino e i suoi frati
disegno a colori dal ms. II di Firenze che contiene
una versione della Città di Dio in lingua italiana.
Datato 1433, al foglio 315 è firmato da A. di Lorenzo
XXII
DE SANCTIS MULIERIBUS, QUAE PRIMIS TEMPORIBUS EREMITARUM ORDINEM SUA SANCTITATE QUODAMMODO ILLUSTRARUNT
B. Basilica, seu ut ab aliis vocatur B. Placida, S. P. Augustini ex patre tantum soror juxta Martyrologium Augustinianum part. 2, pag. 76; sed juxta Elssium sub nomine Placidae filia S. Matris Monicae, in monasterio Hipponensi se Domini obsequio totam mancipavit, ibique in pace quievit Octogenaria die 18 Maji an. 430. Vide Elssium pag. 117, et 592.
Ven. Demetrias, quam summis laudibus Hieronymus et Augustinus extollunt, cum circa annum 413 Carthaginem una cum matre Juliana, et avia Proba appulisset, et ejus dies nuptiarum cum nobilissimo sponso appropinquaret, repente S. P. Augustini hortatu consilium mutavit, et terrenas nuptias contemnens saeulo nuntium misit, atque inter Augustinenses moniales suae virginitatis florem consecravit. Vide Herreram tom. I, pag. 188, et Elssium pag. 161.
B. Felicitas Monicae et Patritii filia, seu juxta alios, filia Patritii ex altero conjugio, S. P. Augustini soror, a quo adhuc adolescente litteras edocta fuit, monasterium Sanctimonialium Hippone a fratre constructum ingressa, ibidem usque ad octogesimum suae aetatis annum magna sanctitate vixit. De illa ab Elssio dicitur quod semper jejunabat, super saccum jacebat, vinum nec carnes numquam sumebat, quotidie psalterium recitabat, et centies singulis noctibus Deiparam flexis genibus salutabat. Virorum faciem postquam monasterium intravit, numquam videre voluit, et quando Augustinus ad eam, et caeteras moniales cum aliquo Fratre visitandus accedebat, ipsa sibi vultum velamine cooperiebat, flores, quos ipsamet colligebat, super sorores infirmas ponebat, et sanabantur. Tandem non minus virtutibus quam annis plena, et miraculis clara evolavit ad coelum circa anno 430 die 15 Maji, aetatis suae an. 80. Ita fere Elssius pag. 191. Vide etiam Erreram tom. I, pag. 221, et Martyrol. Aug. part. 2, pag. 65.
S. Maxima Africana sanctos martyres Martinianum et Saturianum suis exhortationibus ad Fidem Catholicam, et ad statum monachalem convertit, qui propterea cum essent servi cujusdam Vandali, cum duobus eorum, fratribus, Dei quoque famula eos comitante, nocte clam e domo illius barbari aufugientes, ad Trabacenum monasterium, cui tunc praeerat Ven. Andreas, coenobiticam vitam agere se receperunt. Maxima vero in sacrarurn virginum domo non longe dissita Immaculati Agni nuptias terreno conjugio praetulit. Martinianus cum sociis fratribus an 456 pro Christi nomine illustre martyrium sustinuit. Maxima vero post multos superatos agones divinitus liberata in monasterio multarum virginum mater sancto fine quievit. Horum Sacrum Officium Ordini indultum die 6 Augusti 1672 in nostro Breviario habetur sub die 16 Octobris. Eorum martyrium ita in Ordinis Martyrologio describitur. In Africa Sanctorum Martyrum Martiniani et Saturiani cum duobus eorum fratribus, qui tempore Wandalicae persecutionis sub Genserico Rege Ariano cum essent servi cujusdam Wandali, a sancta Maxima Virgine eorum conserva, ad Christi fidem conversi, et ut religiosam vitam in coenobio Trabacensi Ordinis sancti Patris Augustini profiterentur, persuasi, pro constantia fidei catholicae primo nodosis fustibus caesi sunt, et usque ad ossa laniati: sed cum multo tempore talia paterentur, et sequenti die nihulominus semper incolumes redderentur, exilio tandem in vastam eremum inter Mauros relegantur. Ubi cum multos barbarorum ad fidem Christi convertissent, et a Romano Pontifice presbyterum aliosque ministros, qui eos baptizarent, obtinuissent, novissime vinctis pedibus post terga currentium quadrigarum, inter spinosa loca silvarum jussi sunt pariter interire. Maxima vero post multos superatos agones divinitus liberata, in monasterio multarum virginum mater sancto fine quievit.
S. Melania junior Romana, clarissimis orta natalibus, Melaniae senioris neptis, Piniani uxor, et Albinae nurus una cum his. an. 409 Hierosolymam profectura Carthaginem appulit, ibique Melania senior illius ecclesiae pauperes locupletavit. Inde Tagastam ad S. Alipium accessere, ubi non solurn templum splendidissime ornarunt, atque reditibus dotarunt; verum etiam duo monasteria erexerunt, quorum unum 80 virorum, et alterum 120 virginum familiam alebat. In hoc monasterio S. Melania aliquandiu sub S. P. Augustini disciplina, et Praepositae obedientia cum caetenis monialibus pie sancteque vixit. Post aliquot annos Melania, et vir ejus Pinianus, qui in praefatum virorum coenobium se receperat, Hierosolymam se contulerunt, ubi jam senior Melania extremum diem clauserat, ibique Pinianus inter monachos, et Melania ejus uxor inter moniales religiosam vitam duxerunt usque ad obitum, qui Melaniae contigit an. 438, quantum vero Pinianus supervixerit nobis non constat. Vide Herreram tom. 2, pag. 44, et Elssium pag. 482.
S. Mater Monica Thagaste in Africa orta est anno 331 ex parentibus Aurelio, et Facundia, quae oriunda erat ex Tebellicis Getuliae Principibus, de quorum progenie Lybiae Principes gloriabantur. Tredecim annos nata nupsit Patritio viro nobili sed indole praeferoci, sub cujus jugo ob viri acerbitatem plura perpessa est. Ex nuptiali foedere viro suo parturiit Augustinum, Navigium, et Perpetuam; Felicitas enim, et Basilica ex altero Patritii natae sunt conjugio. Cum autem vitam inter egregias virtutes transigeret, et virum Patritium, ac filium Augustinum suis lacrymis Christo lucrifecisset, Mediolano cum Augustino et sociis in Africam remeans, apud Ostia Tiberina ad coelestem patriam transivit die 4 Maji, an. 388, aut 389, aetatis suae 56. Vide Martyrologium Aug. parte 2, pag. 22, et Herreram, tom. 2, pag. 43.
B. Perpetua soror S. P. Augustini ex utroque parente, ipsis nuptialibus diebus viro causa mortis viduata, post reditum Augustini ex Italia, ab illo circa an. 390 sanctimonialium Tagastensis monasterii Praeposita instituta fuit. Ibidem multos annos inter pias sanctasque exercitationes mansit usque ad obitum, qui putatur contigisse die 2 Augusti an. 420. Si magis Herrerae quam Elssio fidem praestare debemus, illam nobis Hipponensis potius quam Tagastensis monasterii Abbatissam appellare licebit. Vide Herreram, tom. 2, pag. 227, Elssium, pag. 557, et Martyrol. Aug., part. 2, pag. 417. Anno 483 die 16 Decembris juxta Ordinis Augustiniani Martyrologium sub Hnnerico Wandalorum Rege in Africa plurimae Ordinis S. P. Augustini sanctimoniales suspendia, pondera laminasque ignitas tolerantes ad gloriosam martyrii palmam feliciter pervenerunt. Tam saeva autem atque acerba supplicia sacris virginibus infligebant ut calumniosum mendacium in Sanctos Episcopos dicerent. Verum praevaluit, verba sunt Breviarii Augustiniani, subnixa veritate earum constantia; nam tormentis omnibus superiores, fortiterque in confessione fidei, et veritatis persistentes, ad virginitatis coronam martyrii palmam adjunxerunt. Namque illarum acerbitate poenarum plurimae tunc extintae sunt, aliae vero, quae remanserunt, arescente cute debiles et curvae quod reliquum vitae fuit aerumnose traduxerunt. Ad ipsarum sanctarum Virginum honorem ex apostolico Clementis X indulto sacrum Officium apud universum Augustinianum Ordinem praedicta 16 Decembris die celebratur.