CAPUT. XXXII

De P. Mariano Genazzanensi, XXX Generali

 

 

 

 

Anno MCCCCXCVII Comitiis habitis Romae, declaratus fuit Generalis Eximius P. F. Marianus de Genazzano, qui paulo ante Congregationem de Iliceto, ac deinde Ordinem universum feliciter rexerat cum titulo Vicarii, magnumque sibi nomem fecerat ob dotes non exiguas etiam sub initio omnis ferulae. Vixerunt cum hoc Generali in Congregatione Lombardica sanctitate, doctrina, ac rerum experientia viri insignes P. Bartholomaeus de Palazzuolo, P. Benignus de Genua, P. Thadaeus de Hipporegio, ac P. Paulus de Bergamo, qui suae Congregationis fuere Vicarii ac rerum Ordinis promotores maxime seduli. Ad horum Patrum praefatique P. Magistri Mariani ferventes preces Innocentius VIII concessit, ut festa S. Pauli primi Eremitae, S. Guillelmi, S. Simpliciani, Translatio S. Monicae, Canonizatio S. Nicolai de Tolentino et alia, quae tantum in aliquibus locis Ordinis celebrabantur, possint tum in Congregatione Lombardiae, ac Iliceti, tum in aliis locis Ordinis observari sub ritu duplicis. Eadem fere aetate ab Alexandro VI obtenta fuit communicatio privilegiorum pro Ordine S. Augustini cuicunque Ordini, loco, et personae Religiosae respective concessorum, tamquam si expresse, ac in individuo Ordini Eremitarum fuissent concessa.

Vixit adhuc hisce annis Ven. P. M. Joannes Baptista Alovisianus, Ravenna oriundus quem ferunt scripsisse accuratam Ordinis historiam, quae a multis citatur, rara ac inaudita suggerens Ordinis Eremitani incrementa. Inter quae hoc non infimum, quod recenset suo tempore extitisse in Ordine Eremitano S. Augustini monasteria circiter duo millia, initiatos ad triginta millia, Virginum loca trecenta, viros Theologica facultate claros, quique Orthodoxam fidem scriptis illustrabant, centum et amplius, sanctos ac beatos octoginta quinque. Circa haec quoque tempora, referente eodem Sabellico, peregre in Italiam delati sunt Eremitae, referentes magnum esse Eremitarum Augustinianorum numerum in Aegypto, conventusque plurimos, quorum certus non posset iniri, in tanta terrarum vastitate, numerus. Adhuc florebat hac aetate Ordo S. Augustini in Ungaria, ubi in Capitulo Provinciali Agriae celebrato Anno MCCCCXCVII numerabat illa Provincia viginti Conventus superstites, Religiososque fere ducentos, quibus hoc ipso anno imperabat P. Matthaeus de Crisio, nunc vero in eadem Provincia immo in Regno nec superest Monasterium, nec extat Religiosus: hos enim Turcarum furor extinxit, illa idem partim concremavit, partim in prophanos, sordidos ac sacrilegos usus convertit. Andraeam Proles hoc loco ponit Pamphilus, eumque infelicissimae Congregationis Saxonicae facit Authorem, ex qua postea prodiit infaustum, ac infernale illud Diaboli instrumentum, Martinus Lutherus: mihi tamen constat in illa Congregatione praecessisse Rectores P. Henricum Zolter, P. Simonem Lindtner, et quem primo hujus Congregationis Authorem facerem P. Osvaldum Norimbergensem; is enim etiam ante annum MCCCCLXXX una cum aliis Patribus nescio ambitionisne an superbiae spiritu ductis, vel zelo regularioris vitae motis, quod magis credo, varia monasteria Germaniae eaque opulentiora, ut melius disciplina conservaretur, conjunxit; eaque primo a Provincialibus, deinde a Generalibus exemit authoritate variorum legatorum in partibus Germaniae, incuria tamen vel maxima Generalium, Germaniae partes non visitantium.

Magis enim hi Religiosi Principum auram reformationis harmonia delinitam venerabantur, cujus majus ab illa auxilium sperarent et sentirent. Unde eadem aura fulti, paulatim sese subduxerunt, maxime turbato saeculo bello Bohemico a Zisca excitato: sicque reformatio in deformationem incidit, non defectu boni finis, sed malorum mediorum. Laudandae interim sunt reformationes, modo fiant sub obedientia unius capitis, maxime Romae residentis, modo fiant per Religiosos intrinsece et extrinsece Religiosum habitum gerentes, modo non totaliter innitantur saecularibus Principibus; hos enim si mutari contingat, Religiosi mutantur, titubant ac facile corruunt. Verum ut ad Andream Proles revertamur, obiit is sincere Catholicus anno MDI postquam Joanni Episcopo Misnensi fuisset a consiliis secretis, Ducumque Saxoniae egisset Ecclesiastem non minus pium quam doctum. Rexit eamdem Congregationem post illius obitum P. Joannes Staupitius de quo infra latius, uti et de funestissimo partu haeresiarchae Lutheri.

Anno MCCCCXCVIII. In antiquissima Universitate Germaniae Treverensi, laurea magistrali donatus fuit Theologicamque professionem exercuit Eximius P. Mag. F. Joannes Pfaltz, qui et ad Universitatis concilia accitus, brevi in Rectorem ejusdem electus, mox ab Archiepiscopo secretae ipsius pietati fuit adhibitus, eamque urbem doctissimis, nec non disertissimis concionibus in sancta Religione et pura obedientia servavit. In Italia etiam eminebant Ordinis personae complures, prae caeteris P. Valerius Genuensis, P. Augustinus Anconitanus, et P. Nicolaus Palmerius Siculus, quem Innocentius VIII Episcopum Ortanum renunciaverat, quoque tum ipse tum successor Alexander VI frecuenter in arduis Theologicis difficultatibus utebantur. Eodem etiam anno vitam hanc terrenam cum coelesti commutavit Ven. P. Augustinus, Sacrarii Pontificii praefectus, summo totius curiae luctu, in ejusque locum sufficitur P. F. Zacharias Savonensis, qui dudum apud S. Petrum Poenitentiarii officium gesserat, postquam sacrorum Canonum acuratissimum interpretem egisset Romae, et alibi. Vivere desierat paulo ante Reverendiss. D. Nicolaus Friesz ex Ordine Eremitarum S. Augustini ad Episcopatum Tripolitanum promotus, cui etiam ex eadem Germania familiares fuere P. Tilmannus Limperger, P. Jacobus Fedderer, et P. Joannes Scherer, hujus Religionis docti ac virtuti deditissimi viri. Hisce Patribus coaetaneus fuit P. F. Theodoricus de Porta coeli, Saxo, D. Virginis cultui addictissimus, cujus etiam notabiles sensit favores, unde in ejusdem Deiparae laudem librum scripsit justaae magnitudinis, quem Hortulum virginitatis appellat, plenum spiritu, plenum Scripturis sacris, ac doctrina sublimi refertissimum, in quo pleraque miracula enarrat sub alieno nomine, ipsi tamen vere patefacta et circa illum divino favore peracta.

Anno MCCCCXCIX P. Jacobus a Prato, Gallus, primus Prior Monasterii juxta Laeodium Eremitis S. Augustini fundandum, locum jam alias Ordini concessum testamento D. Alexandri a Seranio, caeteris Ordinis possessionibus adnumeravit. Viguit etiam inter primos Philosophos sublimioris Philosophiae P. Joannes Benedictus Moncetus, e Castellione Aretino oriundus, qui cum incidisset in formalitates Scoti, et in tot entia rationis distincta, contra eumdem Scotum scripsit, ejusque fundamenta satis debilia esse deduxit reali stylo et doctrina, etiam a D. Thoma dissentiente. Hisce diebus, scribit Pontanus, Marianus a Genazzano Eremita maximo desiderio Christianorum omnium, Italiaeque praesertim totius, his in locis diem obiens, naturae concessit, dum musas Christianas colit venerabiliter, et illarum secreta per Divorum templa, perque aedium sacrorum pulpita mortalibus enucleatissime aperit. Ab Alexandro enim Sexto ad Fridericum Regem Neapolitanum tum affinitatis ineundae, tum gravissimorum negotiorum gratia missus fuerat, eaque ad votum S. D. N. expediverat, jamque Suessam advenerat Romam rediturus, cum in febrim incidens ab eadem fere primo ictu abripitur.

Motus fato tam lachrymabili canebat idem Pontanus certam fere sibi promittens in hoc viro beatitatem:

Qualis Alphei liquidos ad amnes /

Sive Maeandri viridante ripa /

Concinit sero moriens in ipso /

Funere Cygnus, /

Talis ad plectrum, ad thryasos deorum /

Ludit in caelo Marianus, ipsa /

Morte victurus Marianus, ipso /

Funere felix. /

Ipse sis felix, faveasque nobis, /

Ipse ades fessis Mariane rebus, /

Tu preces audi miserorum et iras /

Siste Tonantis.

De hoc Mariano praeclarissima scribunt elogia illius saeculi Scriptores. Bergomensis, inquit: Marianus, Vir Theologus praestantissimus, suo aevo Lucifer et Sol perfulgidus suis exquisitissimis declamationibus, et novo concionandi genere emicuit ac veluti alterum electionis vas mundo oblatus, tantam ingenii vim et dicendi robur de se ostendit, ut dicere ausim, neminem in hoc saeculo inveniri potuisse, qui cum eo posset comparari. Erat profecto talis ac tantus, ut nihil in eo esset ex omni politiore disciplina frustra desiderandum. Nam in suis declamationibus ita verbis lectis erat disertus et sententiosus, canora voce vultuque ac caeteris corporis motibus ad rem ita accommodatus, ut tamquam alter Demosthenes nihil ad laudis cumulum accedere posset. Deinde tanta Religionis pollebat modestia, ut potuisset cum universo terrarum orbe de omni genere laudis facile contendere.

Angelus Politianus multo plura in laudem hujus P. Mariani congerit, in Theologia inquit nulli secundus, omnium, quos in Ecclesia concionatores audivimus, non prudentissimus modo, sed et facundissimus; et paulo post idem Politianus Tristano Chalco scribens non minus eleganter totum hunc Patrem describit: Verba illius electa, vocem canoram, sententias grandes, et quod maxime oratorem felicem decet, motum animorum ad nutum; aliaque quae brevitatis ergo omitto, Lectorem remittens ad scripta ejusdem. Fuit hic Marianus viris doctissimis totius Italiae stupori immo Regibus ac Ecclesiae principibus venerationi: Florentiae ita Mediceum in sui amorem attraxerat, ut eumdem non tantum ad frequentes deambulationes adhibuerit, sed ut ab illo totus dependeret, quare ab ejusdem munificentia exstructionem illius Ecclesiae, cui vix est alia similis, etiam extra Florentiam, et restaurationem Monasterii impetravit.

Romani Pontificis Alexandri VI animum ita sibi devicerat, ut is primo Generalem Ordinis voluerit esse P. Marianum, dein ad secretiora sua consilia admiserit mox ad purpuram provehendum, nisi immaturus casus acerbae mortis anno MCCCCXCIX adegisset Pontificem ad suspirium, quo absentes non redivivos requirimus. Substituebatur interim R. P. Gratianus, Umber, Vicarius Apostolicus, quem varia Ordinis officia, et sublimis Theologica disciplina commendaverant, hoc et majori officio dignissimum.