Agostino e i suoi frati
disegno a colori dal ms. II di Firenze che contiene
una versione della Città di Dio in lingua italiana.
Datato 1433, al foglio 315 è firmato da A. di Lorenzo
CAPUT. XXXVIII
De Hieronymo Seripando, XXXVI Generali
Octavo quo rexerat mense, Rev. Generali Joanne Antonio moriente, comitia indicta fuere Neapolim ubi 8 Cal. Junii Generalis eligitur P. Hieronymus Seripandus, vir super omnes eximius, ob raras ingenii ac naturae dotes, quibus parem addidit industriam, qua ita apud homines profecit, ut cunctis gratus, cunctis utilis, cunctis etiam venerabilis fuerit. Hispaniam quam primum visitavit, et inde Indiarum colonias multum promovit, submissis nunc quadraginta, nunc quinquaginta, nunc centum operariis selectissimis ex gravissimorum Patrum numero, ne deessent qui panem frangerent esurientibus. Hinc non ita post, sub Indiarum Vicario P. Georgio De Avila monasteria Oquilam de Malinalco, Acumulan, et d'Epatzoyachan elegantissime fuere inter Mexicanae ditionis limites exstructa, cum decem aliis paroeciis.
Hoc etiam tempore Antonio de Mendoza ad inquirendas novas regiones, nomine Regis proficiscenti, adjuncti fuere ad consilia P. Hieronymus Ximenez, Alphonsus de Alvarado, Sebastianus de Trassiera, et Nicolaus de Perea, quorum opera detectae sunt insulae Maluccanae, in quibus Augustiniani diu soli perstiterunt Christum praedicantes, nec nisi post nonum annum hi redierunt, spirituali messe ditissimi, efformatis ac relictis aliis illius vineae cultoribus. Hisce aliisque obsequiis Fratres S. Augustini Hispaniarum, ac Lusitaniae Regibus longe gratiores passim Monasteria impetrant, eaque exornant in utroque Regno. Joannes III Collegium S. Mariae de Gratia Conimbricae construi, dotarique mandat. Matriti Rex Philippus adhuc adolescens egregium Monasterium Ordinis S. Augustini una cum Ecclesia, sua majestate non indignum promovet, aliisque locis animum addit, ut Monasteria S. Augustini erigantur publico bono.
Nec segniores in Indiis, studio Joannis Romani duo rursus Monasteria eriguntur anno MDXLI Quachinanco, et Meztitlan, cum paroeciis duodecim. Hoc etiam anno novus surculus Regulae S. Augustini insetitur a B. Joanne Lusitano, qui hospitalibus ac infirmis addictissimus, plures sibi adscivit socios, constitutiones edidit, Ordinemque formavit, postea a sancta sede approbatum, hodieque satis per Italiae ac Hispaniae oppida auctum, ac gratum ob indefessum illud obsequium, quod infirmis, ac convalescentibus impenditur magna charitate. Anno sequenti Aquilae vita defungitur B. Christiana miraculis clara, sepeliturque maximo concursu in Ecclesia S. Luciae.
Anno MDXLIII Generali Seripando ex Hispania redeunte, comitia Generalia fuere habita Romae, in quibus eidem Seripando in aliud quadriennium magistratus fuit prorogatus, actumque de novis Constitutionibus Ordini S. Augustini edendis, cui operi destinati sunt Patres ex diversis locis eruditione ac pietate insignes, B. Thomas de Villanova pro Hispanis, P. Petrus Guerente pro Gallis, ac nomine Italicae nationis P. Fabianus de Janua, Franciscus de Gambascia, et Silvester Vincentinus, quibus incumbebat easdem constitutiones in compendium redigere, ac observatu digna, necessaria, utiliaque huic saeculo seligere.
Anno MDXLIV Alphonso Aquilensi custode Sacrarii Pontificii ad meliorem vitam evocato, in ejus locum sufficitur P. Joannes Barba Neapolitanus, cui collata fuit primum sedes Episcopalis Teramensis in Aprutio, ac deinde Interamnensis in Umbria, post labores adhibitos Concilio Tridentino. Insignem operam hisce annis Religioni praestitit P. Rogerius juvenis in Belgio, ubi hoc anno Hasseleti secundum Provincialis eligebatur: ac paulo post, dum exorto tumultu in Conventu Parisiensi, Reverendissimi Generalis Vicarius ibidem constituebatur, ubi rursus raro ingenio, solertia, ac dexteritate commotos animos composuit, unde in Belgium reversus, et tertium Provincialis electus, summa laude eandem Provinciam rexit.
Sequenti anno, in civitate Mexicana congregatis Patribus, omnium calculo defertur Vicariatus Indiarum Venerabili viro P. Joanni de Staccio, cujus diligentia fundata fuere Monasteria quatuor, ac inter alia celebre illud Civitatis Angelorum. Maximus tunc etiam fructus fiebat in Indorum conversione, ita ut uno anno recensuerit Vicarius Indiarum bis centena millia hominum fuisse baptizata, et ad Christianam Religionem reducta opera, ac diligentia FF. S. Augustini. Odor tantae famae devenerat ad aures Regis Catholici Ferdinandi, ejusque filii Philippi tunc Principis, cujus tantus fuit erga Religionem Augustinianam zelus, et affectus, ut hoc ipso anno MDXLV Matriti regia liberalitate, ac magnificentia insigne Monasterium Ordini S. Augustini excitarit illudque in honorem sui tutelaris S. Philippi consecrari mandarit, Deum pro felici regiminis auspicio deprecaturus, sub suae aetatis initium.
Anno MDXLVII Conventus Generalis Ordinis habitus fuit Recanati, in quo rursus Seripando cura Ordinis in aliud quadriennium fuit commissa, cui etiam Romam aecedenti, tunc a Paulo III mandabatur, ut Oecumenico Concilio Tridentino, Bononiam aliquamdiu translato, assisteret. Moritur paulo post P. Joannes Hoffmeisterus pie Gunzbergae, utriusque Germaniae Vicarius Generalis, postquam Monachiensibus, Ulmensibus, Ratisponensibus, Dilinganis, Augustanis, aliisque populis longo labore verum Dei verbum depraedicasset, tanta cum laude, quanta vix ullus a saeculo. In Indiarum Vicariatu anno sequenti succedit Alphonsus a Vera cruce, Theologus, et Professor insignis, sub quo novem celeberrima eriguntur in Indiarum partibus Monasteria. Per eundem Patrem fundatur Mexiaci universitas studiorum, eamque primo regit, cathedram Theologicam primus ingreditur, Philosophicasque disciplinas omnes per Fratres Augustinianos primo adornat, maximo cum fructu novae Christianitatis. Anno MDL Deo sic inspirante, illiusque zelo accensi aliquot Patres Augustiniani ex iisdem Indiis in Peruntinam provinciam solvunt, quorum ductorem agebat P. Andreas Salazar, adjunctis sibi P. Joanne a S. Petro, P. Andraea Ortega, et P. Hieronymo Melander Theologis eximiis, qui primi in illis locis, et Regionibus mysteria Sanctissimae Religionis praedicarunt, pluraque Monasteria construxerunt, incredibili cum fructu, millia aliquot centena Religioni Catholicae consignando.
Tam felici successu novarum coloniarum invidus humani generis hostis Diabolus, hisce annis, totidem, immo plura Monasteria destruxit in Germania, usus pro instrumento Alberto Brandeburgico, qui cum Elector, Archiepiscopus, et Cardinalis esset Moguntiae, propriam dioecesim, Trevirensem, aliasque adjunctas spoliavit, incendit, Lutherana perfidia infecit multaque Monasteria funditus destruxit. Vixerat paulo ante in Indiis P. Nicolaus de Agreda, Vir summa Religione praeditus, sanctitate et miraculis clarus, qui reversus Pampilonam illius Coenobii Rector constitutus, diem suum obiit; cujus corpori catena ferrea infixa reperiebatur, quam multis annis secretissime, quamvis ingenti cum dolore gestaverat, editis magnae sanctitatis indiciis. Religionem etiam in Hispania, et Germania maximopere sub idem tempus promovebat P. Joannes Munnatones, quem multa eruditione, ingenuisque moribus exornatum Carolus V sibi in concionatorem, ac filio Philippo in Praeceptorem delegit, ejusque consiliis in arduis Germaniae negotiis frequenter usus fuit, quem etiam ad Episcopatum Segobricensem denominavit. Lubens praetereo hic P. Guillelmum Alatzhem Coloniensem, in Concilio Provinciali Coloniensi sub Adolpho Archiepiscopo ob praeclara consilia celebrem, uti et PP. Petrum Aurelium Venetum, Augustinum Musaeum, Gregorium Patavinum, Theodorum Quallia, et Joannem Augustinum Bassaninum, qui omnes editis libris magnum sibi nomen fecerunt, ut scribit Pamphilus.
Romanoque Pontifici Paulo tertio gratisisimi fuere. Unius adhuc P. Ambrosii Quistellis lubet meminisci, qui absente Generali Seripando, cum Vicarii titulo Italiam rexit, summa cum prudentia, quem eadem Italia concionatorem venerata est eximium, Patavium Professorem, Roma aliquot Cardinalium Magistrum, ac tandem Pontificium Theologum; quo unico aliquando sperabat Paulus III Germaniae haereses sopiendas, eoque uti Legato usus fuisset, nisi morbi acerbitas eundem jam legatum Sanctae sedis, ante abitum oppressisset. Florentem in omni scientiarum genere huic adjungam P. Gedeonem Vaudergracht Gandensem, qui ad Laeodiensem suffraganei infulam, et ad Episcopatum Castoriensem promotus, difficillimis temporibus res Principum dexterrime composuit, frequentibus Legationibus perfunctus, cui postea munere regio, cessit celeberrima Cambronensis Abbatia in Hannonia, Ordinis Cisterciensis, in qua dum soli Deo vacaret, pie defunctus est. Complutensem Academiam, et Collegium Ordinis annis fere viginti hoc tempore rexerat Ven. P. F. Petrus de Acevedo, maxima cum laude toto tempore Theologiam professus.
Anno MDLI cum Generalis Seripandus annis duodecim Ordini praefuisset, illumque fere universum aliquoties visitasset, Neapolim ad Paulilippi Monasterium S. Mariae de Consolatione sese recepit; obfirmato animo omni valedicens officio, solique Deo statuens sibi in posterum vacare, unde indictis comitiis Ordinis sigillum, aliaque quae officium concernebant per Ven. P. Aurelium Rochensem transmisit, obtestans Patres omnes diserta oratione per viscera misericordiae, ut eundem patiantur salutis suae rationem habere ac sepositis curis respirare.