CAPUT. XL

De P. Thadaeo Perusino, XXXVIII Generali

 

 

 

 

Comitiis coactis Perusii, omnium calculo absque ulla deliberatione, Ordini praeficitur in Generalem P. Thadaeus Perusinus, Romano Pontifici ac Cardinalium Collegio gratissimus, Ordinique ut tunc sperabatur proficuus, cujus jam fere certam fecerat in anteactis officiis spem, prout revera officio suo nullo unquam tempore defuit annis duodecim quibus praefuit; vix enim promotus, statim Italiam visitavit, et in ea non tantum Generalia Monasteria, sed et minores Conventus, quorum amplificationi, restaurationi, et restitutioni se, suaque saepius impendit. Gymnasia praecipue erexit, separataque aliquot studia Philosophicis disciplinis, multaque saluberrima praecepta studiis excitandis apta ita sancivit, ut notum sit omnibus, quo progressu. Secundo sui Magistratus anno, Italia relicta et assumpto sibi M. Spiritu Vicentino suarum peregrinationum socio, destinatis prius in Germaniam Vicario Magistro Aegidio, et in Belgium Magistro Christophoro a Sanctotisio, in Galliam, Hispaniam, et Lusitaniam perrexit, ubi non rariora sui regiminis reliquit monumenta, res Parisiensium turbatas sedavit; Hispanicas Provincias divisit, eosdemque Patres ad seriam restaurationem disciplinae excitavit. Tantumque effecit ut Salamanticae postea tot pene fuerint Magistri, quot tunc erant discipuli, idem de Valentinis, de Complutensibus, et Conimbricensibus audeo asserere. Unicum habebat Salamantica Ludovicum Legionensem, virum Latinis, Graecis, Hebraicisque litteris instructissimum, cathedraticum: successere postmodum Mendoza, Aragonius, Antolinez, Marquez et decem alii insigniores. At ne Ludovicus ille excidat, praeter egregiam operam Reipublicae literariae impensam in cathedris, praeter scripta innumera sacram Scripturam elucidantia ab illo in publicum emissa, edidit heroicum specinem praeclarae patientiae, et magni animi indicium.

Cum enim aliquorum invidia Sacrae Inquisitioni delatus fuisset, simulque constrictus, ejusdem carceribus triennium integrum detentus fuisset, tandem infracti animi vir, publico triumpho cum palma, et laurea educitur, ac veste candida in signum innocentiae amictus, praecone praeeunte deducitur, pristinisque honoribus, titulis, ac professioni Theologicae restituitur. Primam vero lectionem post tenebras, ut auspicabatur, pleno consessu ad novitatem evocato, inquit: Dicebamus hesterna die. Vicarii Generalis officio, et Provincialis munere donatus, Provinciam laudabiliter rexit, arctiorisque vitae initium fecit, ac tandem obiit emeritus Anno MDXCI, die 23 August. aetat. suae 64, magno sui relicto nomine, et desiderio. Mala sorte occupaverunt Mauri in Regno Granatensi Anno MDLXX Guesixam Urbem, in qua, prae caeteris, infidelitatis tenebris omni marte, et arte sese opposuerunt Patres Eremitani. Unde majori odio in Antagonistas suos insurrexerunt Mauri rerum domini facti, et ad internecionem omnes Religiosos S. Augustini quaesiverunt, repertosque Sacerdotes fere viginti in fide baptismatis constantes, crudeliter mactarunt. Nomina aliquorum sub dubio refert P. Maigretius, sed ut audio agnomina potius fuere, veraque nomina in libro aeternae vitae asservata esse plane confido.

Anno MDLXXI Pius V antiquis Sanctorum Patrum decretis insistens rursus Ordines omnes alicui certae Regulae subjectos esse voluit, ac imprimis Regulae S. Augustini adjecit. Patres Eremitas S. Hieronymi, Fratres Joannis Dei, aliosque non paucos, quamvis a primis suis institutoribus sub hac Regula formatos. Vivebat, illisque annis scribebat praeclara sua commentaria in Job P. Dicacus de Stunica, quae ob varietatem idiomatum ac translationum sunt utilissima ac gratissima. Vivebat etiam P. Petrus de Rojas, Episcopus Asturicensis, ex Ordine Augustiniano assumptus, in sua dioecesi restauranda insignis. Qualem etiam se praebebat Joannes Suarez, Episcopus Conimbricensis, vir supra modum pius ac eruditus, ut ex operibus conscriptis colligitur. Hoc eodem anno MDLXXII in Belgium immissa diabolica instrumenta, Auraici inquam milites, Mechliniam invadunt, ubi inter alia Monasterium S. Augustini aggrediuntur, spoliant, Clenodia abripiunt sacrilegi, nec his cessant, Monasterium una cum Ecclesia solo aequant, R. P. Henricum Jaupenium Priorem vinciunt, et captivum abducunt. Et non ita post, in eodem Monasterio P. Georgius Placentinus, una cum P. Marino Jansenis equuleo torquentur, fune ad collum ligato a lictoribus attrahuntur, fuissentque vere strangulati, nisi alius mitiori spiritu motus, laqueum praescidisset, martyriumque invidisset bene volentibus, beneque paratis. Simili fere clade Patres Augustiniani, anno sequenti proscripti fuere Wesaliae, et ex Maria Valle, cum enim civitas Wesaliensis aliquot annis ante Religioni Catholicae nuncium misisset, diutius non valuit obstrepentes pati Religiosos, tamquam in ulcere suo ungues, et in domo Domini latrantes canes.

Eodem morbo laborabant Hollandi, et Zelandi, unde simili sacrilegio, Monasterium Middelburgense, et Harlemiense invaserunt, anno MDLXXIV, Religiosis omnibus vel occisis, vel maxima cum infamia profugatis. Eodem anno ingenti classe ex mandato Regis Hispaniarum, ejusque consilio in Insulas Moluccas defertur P. Alphonsus Gutierrez a vera cruce [Non P. Alphonsus a Veracruce sed P. Alphonsus Alvarado cum tribus sociis ivit ad Molucas insulas. - Fr. Thirsus Lopez] una cum viginti quatuor Religiosis selectis ex Hispaniae Provinciis, ut ibidem Catholicam fidem, verumque Dei cultum disseminarent, quod quanto zelo ab iisdem Patribus praestitum fuerit, docuit effectus: nam post viginti annos ut scribit Mendozza, vix illae Insulae habuere Gentilem cum ante nullum habuissent Christianum. Quod cum primis Deo, deinde P. Alphonso tribuebant triginta annis laboranti Proreges Indiarum: unde non semel, et non unum Episcopatum eidem Patri detulerunt, quos tali renuntiavit animo, ut magnorum calculo Apostoli indiarum nomen obtinuerit. Obiit hoc anno Barchinone P. Vincentius Montagnesius Valentinus in liberalibus artibus, maxime Philosophicis eminentissimus, publicus Universitatis Valentinae Professor.

Anno MDLXXIV Josepho Pamphilo Signium anhelanti, sacrarii Pontificii custodia, P. Augustino Fivizano, quem Gregorius XIII sibi a secretis Confessionibus delegerat, committitur, cui etiam non ita post commissa fuit administratio magni Xenodochii S. Spiritus Romae, ac prius Vicariatus Generalis totius Ordinis. Praeclare certo in Belgica Provincia, officio Vicarii Generalis fungebatur P. Christophorus a Sanctotis, qui hoc anno celebrat Capitulum Mechliniae, turbatisque illis temporibus praeficit P. Joannem Caesarem, virum animo et virtute insignem, vere Caesarem repraesentantem. Instante anno Jubilaei, ut illud solennius celebraretur, ac a pluribtis Ordinis nostri religiosis tantus thesaurus exciperetur, Reverendis. P. Generalis in annum sequentem judicavit indicanda comitia Generalia. Romam, praeparaturus interim quae in totius Ordinis visitatione notaverat observatu, et correctione digna, ad medicam manum exhibendam paratissimus.

Anno itaque MDLXXV Romae Patribus congregatis, Reverendis. P. Thadaeus, de restituenda disciplina Monastica celebri oratione habita, detectisque impedimentis, remoram Ordinis profectui facientibus, postquam rursus omnium votis fuisset in Generalem confirmatus, in medium produxit eisdem malis opposita remedia, ac inprimis Religionem S. Augustini passim esse sine Constitutionibus, sine legibus, diversa apud diversos observari, exemplaria etiam antiquarum Constitutionum fere nulla superesse, eaque quae forte supererant esse confussa, et huic aetati minus commoda. Quare hoc impetravit, ut onus corrigendarum Constitutionum in illius humeros conjiceretur; in quod opus non ita post, una cum pluribus Venerabilibus patribus totus incubuit, factis interim aliquot decretis, quibus gravioribus malis mederetur. Huic Capitulo, interfuit Mag. Petrus De Aragon in Salamantina Academia Professor Ordinarius, qui postmodum edidit praeclara illa commentaria, in secumdam secundae D. Thomae, una cum eruditiss. explicatione materiae de justitia et jure, in quibus non minus Scholasticum Theologum, quam utriusque juris interpretem se praebuit, quibus sese et Ordinem non parum commendavit, Celebris ille etiam P. Michaël Salon, Ordinarius Professor Academiae Valentinae qui eodem fere tempore, et sua commentaria de justitia et jure alio tamen stilo, et non dissimili acumine evulgavit, una cum aliis ingenii sui foetibus non exiguis, diu illam Academiam doctissimis suis lectionibus ornavit usque ad aetatem decrepitam. Hisce Patribus additus erat Pater Rodericus Chiavos Indorum apud Peruntinos diffinitor, qui pluribus annis illi nationi efferatae Evangelium praedicarat, dura quaeque perpessus, magnaque Patrum Augustinianorum operariorum frequentia conducta, quartum iter hoc anno suscepit.

Ex Italis praeclarum operam huic Capitulo, uti et aliis ante hac preestitit P. M. Aurelius Rocchensis jam senio fere confectus, consilio ac prudentia multorum annorum, ac officiorum peractorum experientia adepta insignis. Huic merito addendus est P. Augustinus Cornetanus, in celeberrimis Italiae civitatibus Theologiae Professor, ac postea Ordinis bene meritus Procurator, nulli parcens labori ac industriae. Hoc eodem anno celebrem navigationem in Chinensem ditionem, suasu et instinctu P. Didaci de Herrera idiomatis Chinensis peritissimi, instituerat Rex Hispaniae Philippus, eumdemque Patrem una cum quadraginta Religiosis Augustinianis instructis in idiomate, Oratorem suum eidem Regi destinaverat, cum spe Evangelium ibidem disseminandi, quare omnes habitu Chinensium vestiti post Generalem confessionem impetrata benedictione sedis Apostolica navem conscendunt 13 Junii, cumque jam Insulas Philippinas attigissent, ac ad Chinenses divertere meditarentur aversa tempestate acti, in aliam Insulam barbaram deferuntur, ubi omnes a barbaris crudeliter fustibus, sagittis, ac securibus trucidantur, unico Indo a Rev. P. ex Philippinis reduce dimisso, ut is successum nuntiaret. [Novem tantum Augustiniani viri comitabantur P. Herrera cum a barbaris trucidati sunt. Reliqui triginta et unus Mexici aeagroti remanserant. - Fr. Th. Lopez.] P. Dionysius a Sigillo tunc Perusii extremum clausit diem, postquam multis annis per Italiam pulpita, et cathedras summa cum laude rexisset, in doctrina Aegidii Romani exercitatissimus magno sui apud discipulos relicto desiderio.

Anno MDLXXVI P. Cherubinus de Cassia non vulgaris Theologus, Concilii Tridentini laboribus fractus, denunciatur et consecratur Episcopus Thelesii, ubi paucis annis sed utiliter supervixit. Praefuit tunc etiam maxima cum laude Coloniensi Monasterio Ven. P. Antonius Hinselmannus S. T. Licenciatus, concionator celeberrimus, quo non infrequenter usus fuit Catholicus illius Civitatis Magistratus, cum pro antiqua Religione continendi, ac animandi essent cives, quos ad nutum suum ducebat, ne seditione excitata Ecclesiasticos invaderent. Anno sequenti, cum a Gregorio XIII malis Germaniae pararetur remedium spirituale, et author fuisset Reverend. P. Generalis restaurandi Monasteria Germanica, mittitur in Germaniam uti Vicarius Generalis P. Augustinus de Jesu, qui omnia fere Monasteria Germaniae in saecularium potestatem redacta, partim diruta, partim oppignorata, solerti sua prudentia, ac nobili qua pollebat authoritate etiam apud magnos, redemit, Provinciis ac monasteriis utiliter consulendo, maxime Pragensi quod impensis Gregorii XIII restauravit, quamvis major pars ibidem debeatur diligentiae P. Mag. Joannis Baptistae Cristellii. In Ratisponensi Monasterio argentea vasa, calices, aliaque suppellectilia ad summam 2000 fere florenorum divendidit, praesente Nuntio Apostolico totamque summam, certis reditibus coëmendis, pro eodem Monasterio assignavit. In Hispaniam aliquot annis post revocatus, ad Archiepiscopatum Braccarensem promovetur, eique Sedi cimciter 26 annis summa cum laude praefuit, excitatis aliquot Monasteriis Ordinis, et Collegiis nationi Hybernicae, suaeque Ecclesiae clericis, quos ad politiorem literaturam, et mitiores mores diligenter redegit. Eodem anno MDLXXVII post longam controversiam de professione, ac habitu B. Clarae de Monte-Falco, quam Patres Franciscani suae familiae, adscribebant, publicatum fuit Romae, a Congregatione Cardinalium rescriptum in favorem Ordinis S. Augustini sub hac forma ad Episcopum Spoletanum: Reverendis. Domine: controversiam quae in hoc libello continetur, S. D. N. Illustriss. Cardinalibus interpretationi decretorum Concili Tridentini praepositis, cognoscendam commisit, qui auditis saepius utriusque Ordinis Procuratoribus, et quae ab utraque parte adducebantur, mature, ac diligenter consideratis, postea rem totam ad ejus Sanctitatem retulerunt, quae etiam ex sententia ipsorum Cardinalium declaravit B. Claram a Monte-Falco esse Ordinis S. Augustini, ideoque restituendum esse corpori ejus habitum dicti Ordinis, nec non picturis et imaginibus de ea factis aptandum esse habitum, et colorem qui conveniat Ordini S. Augustini. Tua igitur amplitudo, tam in civitate Spoletana, quam in coeteris tuae dioecesis locis, haec ita exequenda sedulo curabit, et bene in Domino valebit. Romae die 17 Octobris MDLXXVII, Philipp. Boncampag. Cardin. S. Sixti. Rursus in Belgium, quamvis invitus, adducor, ut videam gentis meae mala. Haeretici enim passim omnia invaserant loca, suoque more in vitam, famam, et bona Ecclesiasticorum debacchabantur. Brugis Religiosi omnes fuere proscripti, intra triduum solo externo habitu amicti abire sunt jussi, illo triduo exacto Monasterium nostrum cessit in praedam, Ecclesia quae duplicem referebat, partim dejecta fuit, caeterum tecto spoliat, Monasterium, una domo excepta, funditus eversum. Ex eodem S. Augustini Monasteri P. Paulus Zillius exul, ut piam turbam Catholicorum ex ulantem solaretur, ad vicinam civitatem Insulensem secesserat, jamque ibi in exilio cantabat canticum Domini, concionibus suis disertissimis, proborum exilium allevians, et ecce, haeresi ibidem etiam invalescente, bonus Pater in vincula conjicitur, et ne ulterius proficiat, in vinculis enecatur. P. Nicolaus Barbantus ex eodem Brugensi Monasterio, Bergas ad Zonam abducitur captivus eodem tempore, qui simili morte in ipsis ergastulis interiit. P. M. Rogerius, juvenis vir bene meritus de Religione Catholica, decrepitus anno XCVII suae aetatis inter has angustias Brugis occubuit, uti biennio post P. Walterus Rotarius, septuagenario major delitescens.

Eodem anno in Gandavensi civitate plures ex Religiosis mendicantibus in vincula conjecti, quo populo fierent detestabiliores, gravissimorum delictorum finguntur rei, prae caeteris ex Augustinianis duo, Judocus Van Dycke, Subdiaconus, et F. Nicolaus Daniel, annorum XVIII ad ignis supplicium (quamvis innocentes ut protestabantur publice et privatim) comdemnati a judice adiguntur. Quis non dicat injustum, et sacrilegum judicium, ubi viderit Ecclesiasticos judicari a judice saeculari a Magistratu Calvinistico, non audita parte, in mediis illis tumultibus, quo perfidi nomen Catholicorum, et praecipue Religiosorum, obscurare et infestum reddere nitebantur? Dixit certe Deus injustum hoc judicium, nam non ita post, Praetor ille, seu Judex, aut judicii executor, sanguine horum innocentum clamante vindictam, exulare cogitur a propriis civibus, postea apprehensus; officio et dignitate exutus, in eodem loco capite truncatur, illudque ad perpetuum exemplum, majoremque confusionem hastae imponitur spectandum. Floruit hisce annis in Hispaniae Regnis P. Joannes Gonzalez a Mendoza, qui postquam viginti annos in Chinensi Regno, et in Indiis occidentalibus praefuisset variis officiis, eorumque gentium mores, Leges, Ceremonias, Reges, et Religionem accurate comprehendisset, eadem scriptis publicavit, scitu dignissima, tandemque ad Episcopatum Lipparensem evectus, plurimum profecit annis plurimis. Huic Patri aetate, moribus, professione, et scientia aequalis, zelo major fuit P. Joannes de Medina, strenuus in vinea Evangelica operarius apud eosdem Indos, quem etiam renitentem Rex ad infulam celebrem nominavit, Provincialis adegit. Illam tamen adeptus, ut obedientiae satisfaceret, tamquam gregarius pastor una cum socio zelo Divini amoris accensus, totam illam regionem percurrit verbo et exemplo praedicans, infinitas animas in horreum Dominicum congregavit, nomenque sibi viri vere Apostolici promeruit. Nec cessit eodem tempore P. Joannes de Sumarga in iisdem laboribus, annis plusquam viginti versatus, qui cupm primis annis Episcopatum Nicaraguensem recusasset, jam meritis, et aetate provectior Mexicanum acceptavit, eique laudabiliter praefuit. [Joannes de Sumarga (Zumarraga) fuit ord. S. Francisci. - Fr. Th. Lopez.] Vivebat etiam tunc in Hispaniis P. Hieronymus Roman, et Joannes a S. Josepho, Lusitani, et res Ordinis nostri scribebant, antiquitatis scrutatores egregii, praeter quae P. Hieronymus nonnulla alia edidit Reipublicae Christianae proficua, quae utinam Latino idiomate extarent, ut pluribus possint esse usui.

Anno MDLXXIX miserabili clade interierunt, vel potius haereticorum insolenti malitia destructa fuere Ordini nostri Ecclesiae, ac monastenia Gandavi, et Ipris, mera in quam insolentia, et in Religionem Catholicam odio. Gandavensis enim Ecclesia demoliri debuit ob Enopolam praedivitem, qui hoc impetraverat a senatu, quo illius officina clarior redderetur; quamvis nec hac diu usus fuerit, vix enim Ecclesiam vidit dejectam, repentina morte fuit praeoccupatus, justo Dei judicio; ita quoque primus Faber qui eamdem aggressus est demoliri, ex Ecclesiae fastigio cadens, interiit, caeteris ad terrorem, non ad conversionem. Eodem anno intercepta urbe Trajectensi ab Alexandro Parmensium Duce, post longam obsidionem, partim injuria temporum, partim conquassatione tormentorum bellicorum, partim impetu aquarum alluentium corruit Ecclesia Ordinis ejusdem oppidi, non sine gravissimo, immo irreparabili Monasterii damno. Romae vigebat, ac inter praecipuos Philosophos Italiae locum obtinebat P. Theophilus a Vairano publicus Philosophiae Professor maximo cum plausu, et multorum nobilissimorum discipulorum frequentia, quare a Vicerege Siciliae M. Antonio Columna filii sui Ascanii Magister constitutus fuit, ut eumdem Cardinalitia dignitate mox insigniendum Philosophicis disciplinis imbueret, quod dum conaretur, Panormi obiit, morte pene repentina. Anno sequenti, obiit P. Eugenius Pisaurensis quondam in Concilio Tridentino celebratus concionator, et Theologus, ac familiaris Cardinali Vercellensi, cujus conscientiae multis annis rationem habuerat, quemque Theologiam perfecte edocuerat. Creatus fuerat postea Episcopus Smirnensis, et Veliternorum Propraesul ubi etiam sepeliri petiit, in cathedrali Ecclesia S. Clementis, praeclara sui relicta memoria.

Eodem anno promotus est ad Episcopatum Nepesinum, et Sutrinum P. Alexius Saradella, patria Fivizanensis, Procurator Ordinis S. Augustini, et sui temporis Orator ac Concionator praecipuus Italiae, quem etiam Gregorius XIII ob egregiam eloquentiam, et agendi dexteritatem, Nuncium destinaverat Graecium ad Serenissimum Carolum Archiducem Austriae, quo dum pergeret, in itinere febri correptus, obiit in vigilia S. P. Augustini, caelestis aulae nuncius effectus. Hoc etiam tempore et litteris et moribus clarebat P. M. Constantinus a Monte S. Savini, primum Episcopus civitatis Scalae, deinde per Gregorium XIII ad Ecclesiam Cortonensem in Tuscia translatus, ubi et Provinciali Concilio, et gravissimis actionibus praesedit. Profitebatur etiam tunc Theologiam in publico Gymnasio Pisano F. Franciscus, vir summi ingenii, et in Scholasticis disciplinis exercitatissimus, Ordinique multum proficuus, ad majora procul dubio evehendus, nisi et eundum mors evexisset. Egregiam tandem operam praestabat hisce annis Ordini P. Donatus Marrha de Benevento, in restaurando Monasterio Neapolitano, et Beneventano, quae non solum egregiis aedificiis, sed fundis et redditibus auxit, tum ex proprio patrimonio, tum ex priorum largitionibus illius opera, ac industria acquisitis.

Fuerunt hoc anno editae, ac publicatae Constitutiones Ordinis, quibus adhuc hodie utimur ab Illustrisimo Cardinali Sabello Ordinis Protectore, et a Rev. P. Generali Thadaeo Perusino, postquam a S. D. N. Gregorio XIII et a Cardinali Alciato, ac Justiniano fuissent approbatae. Constitutionibus ut morem gereret Reverendiss. Thadaeus anno sexto a Capitulo non celebrato, Capitulum Generale indixit Romam, ibique anno sequenti Generalatui libere renunciavit, dimisso animo petens absolutionem, ut quieti cui inhiabat posset vacare Perusii, ubi aetatem produxit ad duo et amplius saecula. [Vixit 92 annos. Vide Lanteri, Er. Sac. - Fr. Th. Lopez.]