Agostino e i suoi frati
disegno a colori dal ms. II di Firenze che contiene
una versione della Città di Dio in lingua italiana.
Datato 1433, al foglio 315 è firmato da A. di Lorenzo
CAPUT. XLII
De P. Magistro Spiritu Vicentino, XL Generali
Ingenii dotibus, animi virtutibus, et meritis omnes congregatos Patres in comitiis anni MDLXXXII superabat Eximius P. Spiritus Vicentinus, in Ordinis officiis, ac negotiis versatissimus, cujus opera in visitandis ultramontanis Provinciis maxime usus fuerat Rev. P. M. Thadaeus Perusinus, quem etiam extra Ordinis negotia, Neapolitana nobilitas delegerat, ut illorum nomine magno Melitensis militiae Magistro, adeptas victorias congratularetur: ubi ipse magnus Magister, eloquentia, dexteritate, et gratia agendi hujus Patris allectus, eundem per biennium sacris suis concionibus praefecerat, ac in comitiis generalibus Melitensium Equitum, jusserat eumdem interesse, consilium dicere, vota recensere, concludere, conclusa et stabilita pro firmiore ac saniore calculo, ad sedem Apostolicam deferre, ac confirmationem desuper impetrare. Hunc itaque Patrem adeo meritis eminentem, communi suffragio vocales omnes ad Generalis dignitatem Ordinis S. Augustini evexerunt, moxque vere benignissimum parentem, ac Moecenatem clientes senserunt, dum singula fere Monasteria lustraret, saluberrima antidota reparandae disciplinae suggerendo.
Sub illius regimine magnus ille Hippolitus Aldobrandinus, postea Clemens VIII dictus Ordinis protectionem suscepit, jussu Sixti V cujus animum quamvis offensum Ordini, Reverendiss. P. Generalis placatum reddidit munificum ac beneficum. Mirum etiam in hoc Generali, quam fortiter restiterit Regularium Congregationi tunc institutae, qua videbat praesago fere oculo, Religionis mala, extra parietes Monasteriorum deferenda, magno malo, strepitu, ac infamiae nota, cum Religiosae obedientiae interitu. Convixit huic Patri Generali, Eximius P. Magister Augustinus Cornetanus Ordinis Procurator, Scholasticus insignis, ac rerum Ordinis quam maxime sollicitus, cujus operam vicariam fidam, integram, ac quietam expertus est Generalis, turbatissimis licet temporibus. Excelluerunt tunc in literis Divinis apud Hispanos, P. Ferdinandus Zarate, Osuniae Professor, Petrus de Avila, et Petrus de Malon, quorum scripta refert Anastasis. Memorabilis futurus est omni aevo hic annus MDLXXXII, in quo Calendarium Romanum a Gregorio XIII emendatum prodiit, in cujus mutatione, et hoc memorabile pro Ordine S. Augustini quod beneficium novi epactarum cycli inventi et ad aureum numerum directi, cum accommodatione ad annuam solaris cursus magnitudinem, adscriptum fuerit Aloysio Laelio, qui illud fatebatur sese habuisse a R. P. F. Antonio Dulciato, Florentino, cujus scripta de eadem materia adhuc extabant solidissima, quorum originalia petebantur ex Romano Ordinis S. Augustini Archivio. Simili laude celebrandi sunt PP. Hieronymus de Savona, Marcus Antonius Camos, Joannes ab Angelis, Joannes ab Annuntiatione, qui omnes Theologiam Professi praeclaros libros ediderunt aeternitate digni. P. Ludovicus de Beja Palastrellus, publicus Academiae Bononiensis Professor, Theologus Cardinalis Palaeotti hisce annis magno honori fuit Ordini S. Augustini doctissimis suis disputationibus, ac casuum conscientiae praelectionibus coram Clero Bononiensi, cum interventu non infrequenti ipsius Archiepiscopi Cardinalis ac Legati.
Anno MDLXXXIV in Sicilia apud urbem Centorbii, divino spiritu acti duo Patres Ordinis S. Augustini bona Superiorum Facultate, in remotas ab omni populo partes recesserunt, ut soli Deo vacarent, cum non ita post adventantium sociorum importunitate victi, plures admiserunt, et primum Monasterium Centorbii aedificarunt, cui mox alia sucesserunt, nomenque suae Congregationis a primo loco sumpserunt, sub obedientia Generalis, hodieque obtinent duodecim Monasteria, plerumque gloriosissimae Virgini Mariae dedicata, praeter Recabbatense D. Antonii, Meonense D. Basilii et Melitense S. Michaëlis titulo decoratum. Simili omnino spiritu ductus D. Camillus de Lellis, una cum Francisco Propeta, Bernardino Norcino et D. Curio de Lodi, videntes magnam erga infirmos Agonizantes ubique socordiam, cum ab iisdem soleant plerique tamquam mortis vim metuentes, secedere, Ordinem novum; seu novam Clericorum congregationem erexerunt Romae anno MDLXXXIV; ejusdem approbationem a Sixto V biennio post impetrarunt sub Regula S. Augustini, sub titulo Ministrantium Infirmis: in veste parum hi Patres differunt a Clericis Societatis Jesu, nisi quod pectus gerant munitum cruce oblonga ferruginei coloris, cessitque illis primus locus juxta Collegium Capranicae titulo S. Mariae Magdalenae. Obiit etiam tunc in Polonia P. Stanislaus Jandrovius Doctor disertus Sigismundo Regi a concionibus, eumque sequutus fuit in officio Regii concionatoris ac Provincialatus P. Simon Mnisenius; cujus usque ad annum MDXCI tanta fuit eloquentia, ac doctrina, quanta a multis saeculis nulli in Regno Poloniae.
Eodem anno cum P. Generalis Magister Spiritus, Vincentiae Monasterium S. Augustini non sine maximis sumptibus reparasset, sibique idem pro quietis loco delegisset, non procul a Vicentia suae mortis praesagus interiit, Vincentiae postmodum sepultus. Praeerat tunc cathedrae Pontificiae Sixtus V patria Picenus, cui jam olim, tum ob vicinam patriam, tum ob Religiosam professionem familiaritas fuerat cum P. M. Gregorio Petrochino Montelparensi, quem etiam promotum desiderabat, unde eumdem ex Sicilia ubi Regentis, ac concionatoris munere fungebatur Romam evocari jussit, ac in Generalibus comitiis, eumdem Generalem impetravit, immo imperavit.