Sant'Agostino di Botticelli a Firenze

AD FRATRES IN EREMO COMMORANTES

SERMO X

dello PSEUDO AGOSTINO

(PL 40 1252) SERMO X. DE PURITATE CONSCIENTIAE, ET VIRTUTE SPEI

Ad spirituale gaudium hodierna die, fratres dilectissimi, intendo vos invitare. Quod quidem gaudium non operatur divitiarum copia, non fallax mundi gloria, non prolis fecunditas, non corporis sanitas, sed conscientiae puritas. O felix sanctae conscientiae iucunditas!

O felix conscientiae puritas, quae vermem interiorem excludis, quae a carcere doloris liberas rationem, quae ab omni immunditia purgas mentem!

O mens sancta, paradisus deliciarum, variis bonorum operum virgultis consita, variisque virtutum floribus purpurata, et suaviter coelesti gratia irrigata! Haec est, fratres mei, paradisus, in qua plantatur lignum coelestis sapientiae. Haec est thalamus Dei, palatium Christi, habitaculum Spiritus sancti. Haec est thronus Salomonis, lectus sponsi coelestis, in quo ipsa conscientia bona optime delectatur, et requiescit cum sponso.

O conscientia, in te et tibi occurrit Rebecca cum Isaac veniente de agro. In te delectatur Iacob cum Rachelis coniugio: in te Sunamitis Abisag regem David iucundis fovet amplexibus.

O conscientia sancta, in terra adhuc es, et in coelis habitas! Gaude, o anima sancta, sancta conscientia decorata; gaude in coelesti et aeterna gloria. In ea, fratres charissimi, Magdalena illa ignifera, Christo pretiosa offert unguenta. Ibi Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea. Eia ergo, fratres mei; si ad hanc gloriam cupimus pervenire, praedictam nostram conscientiam diligenter nunc discutiamus, et ibi litteram luxuriae perlegamus, apicem superbiae necnon avaritiae et invidiae perspiciamus; et deleamus ea per confessionem, per cordis contritionem, per veram satisfactionem: et tunc merebimur per gratiam adipisci gloriam illam, quam nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae Deus praeparavit diligentibus se.

O fratres mei et laetitia cordis mei, festinemus ingredi hanc sanctam sanctorum. Tunc habebimus bonum, quod non perdemus; perfectum bonum, quod non amittemus. Amare tamen debemus, si ad hanc gloriam pervenire cupimus, tentationes, fames, tribulationesque singulas. Nam sicut in fornace purgatur aurum, sicut lima purgat ferrum, sicut flagellum separat a grano paleam; sic in fornace tribulationum patientia exercetur, fortitudo roboratur, constantia solidatur, spes ad coelestia invitatur.

O spes sanctorum et turris fortitudinis eorum, quae non confundis, sed te exspectantibus gratiam infundis; non caecas, sed illuminas; non famelicas, sed reficis. O felix spes coelestis, tu timorem saeculi expugnas, consolationes mundanas exstirpas. Per te timor non augetur, per te falsa cupiditas non somniatur, per te luxuria conquassatur, per te superbia humiliatur, per te invidia non dominatur, per te cuncta vitia terminantur. O spes coelestis curiae, in te regnat charitas, quae credit omnia quae ad salutem pertinent, omnia sperat quae promissa sunt. (1253) O fratres mei, quis hominum potest mentem servorum Dei infirmare, si apud Deum coelestis curia pro eo allegat? In quo nocebunt ei tyrannorum fulmina? fortunae praecipitia quid agent? O spes, tu cogitationes dirigis, tu in charitate altitudinem ponis, ut in ea perseveremus usque ad mortem, tu in charitate latitudinem extendis usque ad inimicum.

O spes coelestis gloriae, per te Patriarchae mala patienter sustinuerunt, per te Prophetae cuncta mala portaverunt, per te Apostoli ad mortem gaudenter perrexerunt, per te martyres afflicti sunt, per te virgines combustae sunt, per te confessores vituperati sunt, per te sacerdotes induti sunt, per te viduae castitatem astringunt, per te maritatae lumbos praecingunt, per te pupilli et orphani sperant ridere, per te pauperes sperant gaudere, per te peregrini sperant ad terminum et finem laboris pervenire. O spes, tu omnia portare facis dulciter et suaviter.

Eia ergo, fratres mei, hanc amate, hanc tenete, non tamen sine timore: quia qui sperat et non timet, negligens est; qui autem timet et non sperat, depressus est, et descendit in profundum quasi lapis. A quo descensu liberet nos ille qui de coelo descendit, ut nobis vitam et ascensum donaret ipse Deus noster.

Amen.